DNA

Podwójna nić DNA (podwójna helisa) jest tak zwinięta i poskładana, że tworzy chromosomy. Człowiek posiada 46 chromosomów: 22 pary autosomów i 2 chromosomy X (kobieta) lub 1 chromosom X i 1 Y (mężczyzna).

Cząsteczka DNA jest zbudowana z dwóch łańcuchów polinukleotydowych skręconych wokół siebie spiralnie (tworzących strukturę α-helisy), jako pojedynczy łańcuch może występować jedynie u niektórych wirusów u bakterii zaś przyjmuje postać kolistą.

Nici DNA ułożone są względem siebie antyrównolegle- naprzeciw końca 5' (z wolnym piątym atomem węgla deoksyrybozy) jednej nici znajduje się koniec 3' (z wolnym trzecim atomem węgla deoksyrybozy) drugiego łańcucha polinukleotydowego. Na jeden pełny skręt spirali przypada 10 par, czyli 20 nukleotydów.

Zasady azotowe leżących naprzeciw siebie łańcuchów łączą się komplementarnie, tzn. adenina (A) z tyminą (T), cytozyna (C) z guaniną (G). Pomiędzy zasadami tworzą się słabe wiązania wodorowe (tzw. mostki wodorowe) A=T, C≡G, cząsteczka DNA jest również stabilizowana wiązaniami fosfodiestrowymi — łączącymi przez grupę fosforanową nukleotydy jednej nici.

Zasady azotowe, zwrócone do wnętrza struktury DNA, są przyłączone wiązaniem N-glikozydowym do deoksyrybozy, kolejność występowania zasad warunkuje tzw. sekwencję nukleotydów w łańcuchu DNA. Fragment DNA zawierający zakodowaną w swej sekwencji nukleotydów informację o budowie jednego polipeptydu nosi nazwę genu.

Cząsteczka DNA ulega replikacji, czyli samopowieleniu.

Do najważniejszych funkcji DNA należą: przekazywanie cech dziedzicznych z pokolenia na pokolenie, sterowanie syntezą białek, kierowanie podziałami komórek i ich metabolizmem. Jedna nić DNA jest lustrzanym odbiciem drugiej komplementarnej nici.

Kod genetyczny determinuje sekwencję aminokwasów w łańcuchu białkowym podczas syntezy białek w rybosomach.

Hasło główne:

Komórka