Udar mózgu

Udar mózgu to poważny stan zagrożenia życia, w którym dochodzi do zaburzenia przepływu krwi w różnych obszarach mózgu.
Tylko w USA co 40 sekund występuje kolejny przypadek udaru. W Europie udar mózgu dotyka około miliona ludzi rocznie. W Polsce nawet co trzeci przypadek udaru kończy się śmiercią.
Udar mózgu może być niedokrwienny (gdy dane naczynie w mózgu zostaje zablokowane) lub krwotoczny, potocznie zwany „wylewem” (gdy naczynie zostaje uszkodzone i dochodzi do krwotoku), jednak z punktu widzenia ratownika nie jest istotne zarówno różnicowanie tych dwóch typów, jak i odróżnienie faktycznego udaru od występujących przemijających deficytów neurologicznych (tzw. TIA).
Istotne jest za to wychwycenie niepokojących objawów i jak najszybsze podjęcie działań zmierzających do przekazania pacjenta do odpowiedniego szpitala (nieprzypadkowe jest tu powiedzenie „czas to mózg”).
Optymalny czas wdrożenia leczenia to 4,5 godziny od momentu wystąpienia objawów – im szybciej, tym lepiej.
Najbardziej charakterystycznymi objawami udaru są:
–  zawroty głowy i zaburzenia równowagi,
–  zaburzenia mowy,
–  asymetria twarzy,
–  zaburzenia siły mięśniowej i czucia,
–  zaburzenia widzenia.
Mogą wystąpić również nagła utrata przytomności i drgawki, a w przypadku udaru krwotocznego także silny ból głowy, opisywany często przez poszkodowanego jako „najgorszy ból głowy w życiu”.
Zawrotom głowy towarzyszyć mogą nudności, a zaburzenia równowagi powodować niemożność utrzymania pozycji pionowej (również na siedząco, np. przechylanie się na jedną stronę).
Zaburzenia mowy to mowa niewyraźna lub bełkotliwa, problem ze zrozumieniem słów bądź znalezieniem odpowiedniego słowa.
Asymetria twarzy objawiać się będzie obniżeniem kącika ust, opadaniem powieki, którym może towarzyszyć uczucie „odrętwienia twarzy”.
Zaburzenia siły mięśniowej objawiają się osłabieniem kończyny lub połowy ciała, zaburzeniem czucia i chodu, pogorszeniem koordynacji ruchowej.
Zapamiętanie i wychwycenie objawów udaru ułatwi zapewne akronim FAST pochodzący od angielskich słów:
Face (twarz) – czy twarz wygląda symetrycznie? (Poproś poszkodowanego, aby się uśmiechnął. Czy uśmiech jest symetryczny?);
Arms (ręce) – czy jedna z rąk jest słabsza lub odrętwiała? (Poproś poszkodowanego, aby uniósł przed siebie obie ręce. Czy jedna z nich lekko opada?);
Speech (mowa) – czy występują zaburzenia mowy? (Poproś poszkodowanego, aby powtórzył pełne zdanie, np. „Nie da się starego psa nauczyć nowych sztuczek”);
Time (czas) – czas wezwać pomoc, jeśli u poszkodowanego występuje którykolwiek z tych objawów.
Ważne jest, aby ustalić i zanotować czas wystąpienia objawów (jeżeli poszkodowany obudził się z niepokojącymi objawami, należy ustalić, o której zasnął i czy objawy nie wystąpiły jeszcze przed zaśnięciem).
Polskim odpowiednikiem akronimu FAST jest „MASZ UDAR”, rozpowszechniany na plakacie opracowanym przez Fundację Udaru Mózgu:
Podczas oceny i badania pacjenta warto, jeśli to możliwe, ustalić (np. w ramach wywiadu zebranego od rodziny), jak bardzo aktualny stan różni się od normalności (jeśli np. poszkodowany ma zaburzenia mowy, dobrze jest wyjaśnić, czy wcześniej mówił normalnie, czy może takie zaburzenia występują na co dzień, na skutek np. przebytego już wcześniej udaru).
Zadaniem ratownika jest rozpoznanie objawów, zabezpieczenie poszkodowanego i jak najszybsze przekazanie go zespołowi ratownictwa medycznego. Lepiej błędnie zinterpretować objawy jako udar niż je zbagatelizować w przypadku, gdy do udaru faktycznie doszło.
 
z cyklu Nieurazowe stany zagrożenia życia:
 
Dodano: 2017-09-13
Piśmiennictwo w redakcji

Fragment pochodzi z książki

A. Kopta, J. Mierzejewski, G. Kołodziej (red. Nauk.), Kwalifikowa pierwsza pomoc, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2016

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować