Moje dziecko ma ADHD – co robić?

Jeżeli widzisz, że Twoje dziecko ciągle się wierci, biega zamiast chodzić, nieustannie macha rękami i nogami, ma kłopoty z położeniem się do łóżka i zaśnięciem, dokucza innym dzieciom, nieumyślnie psuje przedmioty, koncentruje się na bardzo krótko, często coś gubi lub o czymś zapomina, nie kończy rozpoczętych zadań czy nieprzerwanie ma bałagan wokół siebie, to być może cierpi na nadpobudliwość psychoruchową z deficytem uwagi – ADHD.
Rozpoznanie ADHD nie jest łatwe. Postawienie diagnozy opiera się przede wszystkim na obserwacji dziecka i doświadczeniu lekarza, czy psychologa. W praktyce nie ma żadnego badania laboratoryjnego, które potwierdziłoby takie rozpoznanie. Badania takie mogą jedynie wykluczyć występowanie innych chorób, objawiających się nadpobudliwością. Tak naprawdę, to my, przy konsultacji lekarza musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy funkcjonowanie dziecka w domu, szkole i grupie rówieśniczej, jest tak bardzo zmienione i w takim stopniu utrudnia funkcjonowanie dziecka i osób w jego otoczeniu, że możemy mówić o nadpobudliwości. Musimy pamiętać, że najlepszymi ekspertami od spraw dziecka nadpobudliwego są jego rodzice. Przed postawieniem rozpoznania ADHD, warto również zasięgnąć informacji od nauczyciela, znającego dziecko dłużej niż pół roku – najlepiej od wychowawcy klasy. Malec może inaczej zachowywać się w domu a inaczej w środowisku szkolnym, gdzie stawiane są przed nim zupełnie inne wymagania.
Co robić, gdy od lekarza otrzymaliśmy już rozpoznanie zespołu ADHD, lub gdy jesteśmy pewni, że nasz mały podopieczny cierpi na owo zaburzenie? Podstawową rzeczą, o której musimy pamiętać przy planowaniu działań mających na celu pomoc dziecku, jest fakt, że musi być ona dostosowana nie tylko do jego potrzeb, ale i do potrzeb całej rodziny. Konkretne formy pomocy pomagają uporać się z określonymi objawami ADHD. Musimy zdać sobie sprawę z tego, że najlepsze efekty uzyskuje się działając wielokierunkowo. Powinniśmy zadbać o tak zwane oddziaływania psychospołeczne. Jako rodzice musimy dowiedzieć się o tym zaburzeniu możliwie jak najwięcej i postarać się wyjaśnić istotę ADHD, jej przebieg i rokowania innym członkom rodziny. Równie ważną rzeczą jest poinformowanie nauczycieli o problemach naszego dziecka. Jeśli nie posiadają oni odpowiednich informacji na temat zaburzenia i kompetencji by pracować z takimi dziećmi, powinniśmy zaproponować pomoc w dowiedzeniu się czegoś więcej o ADHD i funkcjonowaniu osób dotkniętych tym zaburzeniem. Ostatnim i, być może, najważniejszym z oddziaływań psychospołecznych, jest praca z samym dzieckiem z nadpobudliwością. Wyjaśnienie dziecku istoty zaburzenia, omówienie z nim trudności, z jakimi boryka się na co dzień i nakłanianie go do obserwacji własnego zachowanie, jest jedną z kluczowych kwestii jakimi powinniśmy się zająć, gdy dowiedzieliśmy się o tym, że dziecko cierpi na zespół ADHD.
Inną formą pomocy dziecku nadpobudliwemu jest psychoterapia. Nierzadko zdarza się, że u dziecka z nadpobudliwością, a także u jego rodziny, pojawiają się problemy wykraczające poza ramy poradnictwa rodzinnego. W takiej sytuacji, dziecku i rodzicom proponuje się dostępne formy psychoterapii. Kiedy cała rodzina ma znaczne trudności w prawidłowym funkcjonowaniu, proponowana jest terapia rodzin. Często, funkcjonowanie osoby nadpobudliwej tak bardzo zdezorganizowało sytuację rodzinną, że niezbędna wydaje się właśnie taka forma oddziaływania terapeutycznego. Gdy głównym problemem jest niska samoocena lub trudności w funkcjonowaniu wśród rówieśników, dziecku proponuje się terapię indywidualną lub grupową. Odrębną formą psychoterapii jest trening umiejętności społecznych i terapia zaburzeń uwagi. Może to również być dla dziecka znakomitym uzupełnieniem terapii indywidualnej, grupowej, czy terapii rodzin.
Ostatnią formą pomocy dziecku jest leczenie farmakologiczne. Jednak nie każde dziecko nadpobudliwe musi otrzymywać leki. Jest to niezbędne w przypadku, gdy objawy są tak nasilone, że inne oddziaływania nie przynoszą efektów. O lekach warto wiedzieć jak najwięcej. Wypytujmy więc o nie lekarza, a to z pewnością zmniejszy nasz niepokój i uchroni przed ewentualnymi rozczarowaniami.
Pamiętamy, że pomoc, jaką uzyskuje dziecko nadpobudliwe, musi być dopasowana do jego indywidualnych potrzeb. I tak, dla dziecka, którego głównym problemem jest nadruchliwość, najskuteczniejszą formą pomocy wydaje się być połączenie: poradnictwa dla nauczycieli i rodziców, pracy z dzieckiem nad modyfikacją pewnych zachowań, zmiana czynników środowiskowych oraz farmakoterapia. U dzieci z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi stosuje się przede wszystkim: farmakoterapię, ćwiczenia koncentracji uwagi oraz ćwiczenia pamięci i kontroli. Gdy największym problemem jest impulsywność i agresja, to najodpowiedniejsze są: behawioralna modyfikacja zachowań, terapia rodziny, poradnictwo indywidualne i terapia indywidualna, a także farmakoterapia. W przypadku niepowodzeń szkolnych, najodpowiedniejsza wydaje się być reedukacja, nauczanie wyrównawcze oraz indywidualne poradnictwo.
Niezwykle trudno jest jednoznacznie stwierdzić, jak powinien wyglądać optymalny model pomocy dziecku z zespołem ADHD. Właściwie nigdy nie jest tak, że dziecko ma tylko jeden typ zaburzenia. Prawie zawsze, któryś z typów jest dominujący. Dlatego powinniśmy skupić się na tych obszarach, które owej pracy najbardziej potrzebują, nie zapominając jednak o ciągłym obserwowaniu naszej pociechy, bo przecież dziecko, rozwijając się, nieustannie się zmienia, a wraz z tym rozwojem zmienia się też jego ADHD.
Paweł Englicht (2007-08-28)

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować