Metody korekcji wad wzroku – szkła okularowe

Najpopularniejszym i najtańszym sposobem korekcji wad wzroku są okulary. W krótkowzroczności wykorzystujemy soczewki rozpraszające (minusowe), w nadwzroczności – soczewki skupiające (plusowe), natomiast w niezborności – soczewki cylindryczne. W przypadku astygmatyzmu złożonego, obok soczewek cylindrycznych, konieczne jest zastosowanie odpowiednich soczewek sferycznych. Obecnie na rynku dostępne są dwa rodzaje soczewek okularowych – soczewki mineralne (ze szkła optycznego) oraz soczewki organiczne (z tworzywa sztucznego). Te pierwsze są bardziej odporne za zadrapania, ale równocześnie dużo cięższe, rozbijają się na drobne ostre kawałki i są trudniejsze do szlifowania i zabarwienia.
Współczesne szkła okularowe (soczewki organiczne), o nawet najwyższych mocach łamiących, w niczym nie przypominają dawnych „denek od butelek”. Są nie tylko ładniejsze, ale również znacznie lżejsze, bardziej odporne na urazy, łatwe do barwienia, szlifowania. Ich niewątpliwą wadą jest to, iż ulegają zarysowaniu łatwiej niż ich szklane odpowiedniki. Obecnie w laboratoriach technologicznych trwają poszukiwania powłok zwiększających „odporność” opisywanych szkieł na zadrapania. Wydaje się również, iż soczewki organiczne pozwoli udoskonalić modyfikacja składu wykorzystywanego do ich produkcji tworzywa sztucznego.
Osoby do 40 roku życia zazwyczaj nie potrzebują osobnych okularów do dali i bliży (zachowana jest zdolność oka do akomodacji). Natomiast pacjenci starsi wymagają zastosowania dodatkowej korekcji do bliży (starczowzroczność). Osoby obarczone starczowzrocznością mogą się zdecydować na kilka wariantów korekcji.
1. Osobne okulary do dali (jeżeli jest taka potrzeba) i do bliży.
2. Soczewki dwuogniskowe, zapewniające ostre widzenie do dali i bliży. Szkła okularowe składają się z dwóch, ostro odgraniczonych części o różnej mocy łamiącej. Wadą tego typu okularów jest widzenie tylko na dwie odległości oraz ostry przeskok na linii podziału szkła. Często ten sposób korekcji wady wymaga dłuższego czasu adaptacji.
3. Soczewki trzyogniskowe. Zapewniają korekcję do dali, bliży oraz na odległość pośrednią. Wadą tego typu okularów jest ostry przeskok na linii podziału części szkieł, którego wielkość zależy od wartości mocy łamiącej.
4. Soczewki progresywne. Moc soczewek zmienia się płynnie od wartości do dali (górna część szkła) do wartości do bliży (dolna część szkła). Dzięki takiemu rozwiązaniu pacjent widzi ostro również na pośrednie odległości. Wadą tego typu soczewek jest konieczność nauczenia się korzystania z okularów. Pacjenci początkowo zgłaszają zawężony obszar ostrego widzenia oraz pływanie obrazu (szczególnie przy patrzeniu przez boczne części szkła). Okres adaptacji trwa zazwyczaj kilka dni. Pomimo licznych zalet, popularyzacji soczewek progresywnych nie sprzyja ich wysoka cena.
Każdy opisany powyżej rodzaj szkieł soczewkowych może być przeciwsłoneczny, czy też pokryty powłoką antyrefleksyjną. Światło widzialne może powodować olśnienie, bóle i łzawienie oczu, a długotrwałe patrzenie na słońce bez odpowiednich okularów prowadzi do trwałego uszkodzenia wzroku (poparzenie siatkówki). Promieniowanie ultrafioletowe (UV) może powodować poparzenie rogówki. Dlatego też okulary przeciwsłoneczne powinny mieć filtr, całkowicie blokujący ten typ promieniowania.
Ze względu na rodzaj techniki zastosowanej w produkcji przeciwsłonecznych soczewek okularowych wyróżniamy:
Soczewki przeciwsłoneczne barwione. Zwykle mają kolor brązowy, szary lub zielonoszary. Soczewki szare są neutralne pod względem widzenia barw, natomiast brązowe zwiększają kontrast. Stopień pochłaniania światła widzialnego zależy od stopnia ich przyciemnienia, a promienie UV blokowane są w 100%. Tego typu okulary nie nadają się do prowadzenia pojazdów nocą. Należy pamiętać, iż nieprawidłowy materiał soczewek okularowych może powodować zniekształcenie obrazu oraz błędne postrzeganie barw. Także soczewki w modnych kolorach (niebieskie, żółte, czerwone) nie chronią wystarczająco oczu przed promieniowaniem słonecznym.
Soczewki fotochromowe. Zmieniają barwę w zależności od nasilenia promieniowania słonecznego oraz temperatury otoczenia (szybciej ciemnieją w zimie, wolniej – latem). Ze względu na tę właściwość, latem soczewki fotochromowe mogą być zbyt jasne jako okulary przeciwsłoneczne. Wszystkie soczewki fotochromowe stopniowo tracą zdolność do zmiany zabarwienia. W przypadku soczewek mineralnych proces ten jest odwracalny. Wadą mineralnych soczewek fotochromowych jest zależność przyciemnienia od grubości soczewki. Podobnej zależności nie stwierdzono w przypadku soczewek organicznych. Reakcja ich barwienia/odbarwiania jest jednak wolniejsza w porównaniu z fotochromami mineralnymi. Pacjenci mogą wybrać szkła fotochromowe zmieniające kolor na szary, brązowy lub zielony.
Soczewki polaryzacyjne. Zawierają filtr polaryzacyjny, który znajduje się między warstwami szkła. Tego typu soczewki okularowe gwarantują bardzo dobry komfort widzenia oraz kontrastowość obrazu. Nie są jednak wskazane do pracy przed ekranami ciekłokrystalicznymi, a także nie mogą być wykorzystywane podczas prowadzenia pojazdów nocą.
Niewątpliwie godne polecenia są soczewki okularowe pokryte powłokami antyrefleksyjnymi, które zmniejszają ilość męczących dla oka odbić światła. Szczególnie uciążliwe są odbicia od powierzchni zewnętrznej, które nie tylko powodują dodatkowe odblaski wokół źródeł światła, ale również zmniejszają kontrast i wyrazistość konturów. Natomiast odbicia od powierzchni wewnętrznej soczewki okularowej przeszkadzają szczególnie wieczorem (nocna jazda samochodem); mogą powodować osłabienie koncentracji, szybsze zmęczenie, bóle głowy. Zastosowanie powłok antyrefleksyjnych pozwala również uzyskać korzystny efekt kosmetyczny – oczy w takich okularach są bardziej wyraziste.
Realizując receptę okularową, obok doboru rodzaju szkieł, należy również odpowiednio dopasować oprawy. Powinny być wygodne, praktyczne i trwałe, a także dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta, np. małe oprawki są korzystne dla osób z wysoką krótkowzrocznością/nadwzrocznością, a oprawki z noskami pozwalają na lepsze dopasowanie do nosa.
Źródło: „Podstawy refrakcji oka i korekcji wad wzroku” Małgorzata Jarzębińska-Večeřova, Dariusz Tuleja
dr n. med. Joanna Adamiec-Mroczek, specjalista chorób oczu; Katedra i Klinika Okulistyki Akademii Medycznej im. Piastów Śląskich we Wrocławiu (2008-01-03)

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować