Żylaki

Żyły, naczynia sprowadzające krew z powrotem do serca, zaopatrzone są w zastawki pozwalające na ruch krwi tylko w jednym kierunku serca. O obecności zastawek można się przekonać, kiedy przesunie się lekko uciskającym palcem po żyle na grzbiecie dłoni w kierunku od nadgarstka do palców. Żyła opróżni się, a kiedy zwolni się ucisk, widać, jak krew z powrotem napełnia żyłę w kierunku do serca. Z wiekiem – czasem wcześniej, czasem później – zastawki ulegają zniszczeniu, a słup krwi w żyle, poprzednio podzielony na krótkie odcinki o małym ciśnieniu, prze na ściany naczynia pod dużym ciśnieniem. W rezultacie żyły ulegają uszkodzeniu, rozdymają się i nadmiernie wypełniają krwią.

Umiarkowanie duże żylaki na nogach na ogół nie powodują dolegliwości. Jednak powiększając się, mogą stać się przyczyną bólów i zmian skórnych – do owrzodzeń (czasem krwawiących), włącznie.

Hemoroidy są żylakami okolicy odbytu. Mogą boleć, sprawiać trudności w oddawaniu stolca, krwawić.

Czasem dochodzi do zakrzepowego zapalenia żylakowatych żył i jest to choroba poważna.

W przypadku niezbyt wielkich żylaków nóg, wystarczająco skuteczne mogą być proste działania samego pacjenta.

1. Należy unikać długiego stania, nieprzerywanego odpoczynkami w pozycji siedzącej lub leżącej.

2. Chodzenie, poruszanie się, powoduje większe napięcie mięśni, które popychają krew w żyłach w należytym kierunku.

3. Należy starać się, by w czasie leżenia lub siedzenia nogi spoczywały, uniesione choćby do poziomu; w pozycji leżącej najlepiej ułożyć je nawet wyżej.

4. Skuteczne bywa noszenie pończoch uciskowych – warto w tej sprawie poradzić się lekarza.

5. Nie powinno się nosić silnie uciskającego w pasie ubrania.

Zakrzepowe zapalenie żył wymaga stosowania leków, przede wszystkim przeciwzakrzepowych i niesteroidowych leków przeciwzapalnych. W przypadku żylaków odbytu – hemoroidów, leki (zwykle czopki lub maści) mogą przynieść doraźną ulgę.

Doustne leki, które według zapewnień producenta mają przynieść poprawę, w rzeczywistości są mało skuteczne lub wręcz bezskuteczne w terapii żylaków. Nawet chętnie stosowana w Polsce diosmina-hesperydyna (Detralex) nie znajduje uznania w bardzo obszernym, ale zarazem krytycznym lekospisie brytyjskim, a także w skandynawskim i niemieckim spisie leków. Wyciągi z kasztanowca bardziej pocieszają chorego niż leczą. Podobnie jest z różnymi maściami i żelami – te są jednak na pewno nieszkodliwe. Leczenia miejscowego mogą także wymagać skórne powikłania żylaków.

Niekiedy konieczne jest leczenie przeciwbólowe. Dość skuteczny i bezpieczny – w dawkach nieprzekraczających kilku tabletek na dobę – jest paracetamol. W małych opakowaniach jest wydawany bez recepty.

Leczenie chirurgiczne jest zwykle bardziej skuteczne niż postępowanie farmakologiczne. Obliteracja, czyli zamykanie żylaków wstrzykniętymi do nich lekami, jest rzadko stosowana. Małe żylaki mogą być zamykane laserem, bez nacinania lub nakłuwania skóry. Jednak bardziej skuteczne jest zamykanie żylaków przy pomocy lasera z wykorzystaniem cewnika, wprowadzonego do żyły przez nakłucie. Najskuteczniejsze są natomiast zabiegi polegające na chirurgicznym usunięciu rozdętej żylakowato żyły. Są one wykonywane w odpowiednim znieczuleniu i nie bolą.

Należy pamiętać, że – choć cechuje się znaczną skutecznością – leczenie chirurgiczne żylaków nigdy nie zastąpi profilaktyki pod postacią opisywanych już prostych działań samego pacjenta, ułatwiających odpływ krwi z żył.