Zaburzenia współwystępujące w zespole mózgowego porażenia dziecięcego

W zespole mózgowego porażenia dziecięcego prócz dysfunkcji narządu ruchu spotyka się wiele zaburzeń towarzyszących.
W przypadkach z istotnym uszkodzeniem ośrodkowego układu może dochodzić do napadów padaczkowych. Obserwuje się je u około 25% – 35% dzieci. Padaczka najczęściej towarzyszy postaci ze spastycznym porażeniem połowicznym lub porażeniem czterokończynowym (tetraparezą), rzadziej występuje u dzieci z obustronnym niedowładem kurczowym. Najczęstszą przyczyną padaczki u noworodków jest niedotlenienie mózgu, wylewy śródmózgowe, wady mózgu, jak również niski poziom wapnia we krwi (hipokalcemia), sepsa lub niedocukrzenie (hipoglikemia). Padaczka może przebiegać pod postacią napadów ruchowych lub czuciowych.
W mózgowym porażeniu dziecięcym może rozwijać się upośledzenie umysłowe. W 60% wszystkich przypadków niepełnosprawności intelektualnej nie można jednak ustalić jej konkretnej przyczyny. Nie można jednak mylić upośledzenia umysłowego z porażeniem mózgowym, gdyż to ostatnie dotyczy przede wszystkim sfery ruchowej.
Częstym problemem są zaburzenia mowy. Zwykle chodzi tu o niesprawność aparatu artykulacyjnego, brak lub słabą kontrolę ustawienia głowy, nieumiejętność żucia i połykania, słabą koordynację ruchów warg, spastyczność języka, trudności w całkowitym zamknięciu warg oraz łatwość dławienia się. Zdarza się także brak koordynacji czynności mięśni oddechowych oraz występujące stany kurczowe na poziomie przepony lub krtani. Zaburzenia mowy występują często pod postacią dyzartrii. Mowa dziecka jest niezrozumiała, zniekształcane są dźwięki mowy a rytm i akcent zmienione. Nieprawidłowy rozwój mowy lub jej brak wpływają na rozwój intelektualny, kształtowanie zachowań społecznych i emocji, zatem istotne jest usprawnianie logopedyczne od pierwszych miesięcy życia.
U dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym spotyka się różnorodne zaburzenia funkcji wzrokowych – wśród nich zez, oczopląs, zanik nerwu wzrokowego, jaskra, zaćma, małoocze. Problemy z narządem wzroku są zwykle następstwem chorób infekcyjnych w okresie życia płodowego.
Zaburzenia słuchu stwierdza się zwłaszcza po przebytej żółtaczce i chorobie hemolitycznej, gdy doszło do uszkodzenia jąder podkorowych. W wieku szkolnym ich konsekwencją może być także dysleksja. Przyczynami głuchoty mogą być również urazy w ciąży lub okołoporodowe.
Wynikiem wczesnodziecięcego uszkodzenia mózgu mogą być zaburzenia zachowania. U dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym stwierdza się nadwrażliwość układu nerwowego, nadpobudliwość psychoruchową oraz słabą odporność na niepowodzenia. Zaburzenia koncentracji uwagi, męczliwość i trudności w zapamiętywaniu mogą w przyszłości utrudniać opanowanie materiału szkolnego. 
Dość często stwierdza się tzw. zaburzenia integracji sensorycznej, prowadzące do nieprawidłowości w rozwoju schematu ciała, planowania motorycznego, obronności dotykowej. Planowanie motoryczne to umiejętność projektowania i prowadzenia celowej aktywności ruchowej w nieznanej, nowej sytuacji, natomiast obronność dotykowa to nadpobudliwość, problemy z koncentracją i utrzymaniem równowagi. Zdarza się, że dzieci te nie tolerują bliskich kontaktów.
Mózgowemu porażeniu dziecięcemu mogą towarzyszyć liczne zaburzenia rozwojowe, zatem kluczowe znaczenie ma interdyscyplinarna opieka zdrowotna, z wczesnym usprawnianiem, uwzględniającym indywidualne potrzeby dziecka. Zaangażowanie rodziców, otoczenia, a w późniejszym okresie także małego pacjenta sprzyjają wyrównywaniu deficytów i optymalnemu rozwojowi psychofizycznemu. U wielu pacjentów możliwe jest osiągnięcie znacznej poprawy.
Aktualizacja: 2017-01-10
mgr Anna Kasprzyk

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować