Zaburzenia w oddawaniu moczu

Zaburzenia w oddawaniu moczu mogą być objawem upośledzenia przesączania w kłębuszkach nerkowych i tworzenia mniejszej objętości moczu, nieproporcjonalnej do ilości spożytych płynów, bądź też wyrazem zaburzeń w wydalaniu na zewnątrz moczu, warunkowanych różnorakimi stanami chorobowymi, np. przerostem gruczołu krokowego, ostrym zapaleniem cewki moczowej, rozrostem nowotworowym.
Należy więc przywiązywać dużą wagę zarówno do ilości, jakości, jak i sposobu oddawania moczu.

Bezmocz

Bezmocz występuje wówczas, gdy dorosły człowiek oddaje mniej niż 100 ml moczu na dobę. Stan ten stanowi bezpośrednie zagrożenie życia w wyniku zatrucia organizmu nie wydalonymi z moczem toksycznymi produktami przemiany materii.
Wymaga pilnego ustalenia przyczyny i leczenia, najczęściej szpitalnego.

Bolesne parcie na mocz

Bolesne parcie i uczucie bólu w czasie oddawania moczu jest najczęściej objawem stanu zapalnego cewki moczowej lub pęcherza moczowego, rzadziej zaś zapalenia gruczołu krokowego u mężczyzn. Stan zapalny cewki lub pęcherza moczowego musi być potwierdzony badaniem laboratoryjnym moczu i skutecznie leczony przez lekarza, ponieważ konsekwencje niezbyt dokładnego wyleczenia tych stanów są bardzo przykre nawet po latach, ze względu na możliwość wstępującego szerzenia się zakażenia przez moczowody i miedniczki nerkowe na miąższ nerek.
W domowym postępowaniu przedlekarskim, zmierzającym do złagodzenia tych przykrych dolegliwości, do czasu zastosowania leczenia zalecanego przez lekarza należy:
●  nosić ciepłą bieliznę,
●  stosować wieczorem ciepłe nasiadówki, po których powinno się położyć wprost do łóżka, aby czas działania ciepła wydłużyć, a nie oziębiać od razu rozgrzanej okolicy krocza,
●  pić między posiłkami po 2/3 szklanki naparu z mieszanki ziołowej zawierającej rumianek, liść czarnej borówki oraz liść mącznicy lub naparu preparatu Urosan, albo 1/2 łyżki granulatu Urogran,
●  jeżeli objawy są bardzo dokuczliwe, zastosować objawowo działające środki przeciwbólowe i rozkurczowe (do wyboru: Pyralginum, Gardan, Analgin, Scopolan, No-Spa) 3 razy dziennie po 1 tabletce.

Częste oddawanie moczu

Częste oddawanie moczu polega na zwiększeniu liczby oddań moczu (tzw. mikcji) w ciągu dnia oraz na pojawieniu się potrzeb oddawania moczu w nocy. Może być objawem stanu zapalnego w cewce moczowej i pęcherzu moczowym lub współistniejącego z przerostem odczynu zapalnego w gruczole krokowym.
Oddawanie moczu częste, ale w bardzo małych, kroplowych ilościach, towarzyszy także napadom kolki nerkowej w przebiegu kamicy układu moczowego.
Wyleczenie częstego oddawania moczu wymaga pomocy lekarza zarówno w ustaleniu jego przyczyny, jak i jej usunięcia. Jest to tym bardziej konieczne, że złudne złagodzenie – jakby ustąpienie – dolegliwości może w przyszłości doprowadzić do opornej na leczenie niewydolności nerek.

Nietrzymanie moczu (niekontrolowane oddawanie moczu)

Nietrzymanie moczu jest objawem powodowanym zazwyczaj niedowładem zwieracza cewki moczowej spotykanym na ogół u ludzi starszych. Wymaga porady lekarza. Często pojawia się u kobiet w starszym wieku, które miały pęknięcia krocza przy porodzie.

Skąpomocz

Skąpomoczem nazywamy sytuację, w której dorosły człowiek wydala 400-100 ml moczu na dobę.
Zazwyczaj świadczy to o istnieniu poważnych zmian chorobowych w układzie moczowym (po wykluczeniu braku lub ograniczonego przyjmowania płynów). Podobnie jak bezmocz jest objawem wymagającym pilnego ustalenia przyczyny i leczenia szpitalnego.

Wielomocz

Wielomoczem, czyli poliurią, nazywamy sytuację, w której dochodzi do nadmiernego zwiększenia ilości oddawanego moczu do wielkości przekraczających prawidłową objętość, za którą uważa się oddawanie przez człowieka dorosłego ok. 1500-2000 ml moczu na dobę (przy normalnym spożywaniu płynów, tzn. w ilości 2000-2500 ml na dobę).

Wielomocz może być spowodowany:

●  nadmiernym poborem (konsumpcją) płynów,
●  zaburzeniami hormonalnymi,
●  środkami moczopędnymi.
Postępowanie. Wielomoczowi można przeciwdziałać – w porozumieniu z lekarzem – przez:
●  ograniczenie ilości pobieranych płynów,
●  ograniczenie pokarmów i środków moczopędnych,
●  leczenie zaburzeń hormonalnych.

Wzmożone oddawanie moczu w nocy

W warunkach prawidłowych ilość moczu oddanego w ciągu dnia wynosi ok. 2/3 ilości dobowej. Zaburzenie tej proporcji i zwiększenie ilości moczu oddanego w nocy występuje w takich chorobach, jak:
●  cukrzyca,
●  niektóre choroby nerek,
●  przewlekła niewydolność krążenia,
●  przerost gruczołu krokowego.
Zwiększone oddawanie moczu w nocy może wystąpić również u osób zdrowych, wypijających wieczorami znaczne ilości płynów.

Zatrzymanie oddawania moczu

Zatrzymanie oddawania moczu występuje najczęściej u mężczyzn w wieku podeszłym, jest zazwyczaj poprzedzone przerywanym oddawaniem moczu (małymi porcjami co kilkadziesiąt minut) lub oddawaniem go słabym strumieniem. Zazwyczaj wynika z ucisku na cewkę moczową przez otaczający ją powiększony gruczoł krokowy. Na ogół towarzyszy mu uczucie potrzeby oddawania moczu przy równoczesnej niemożności jego oddania lub oddawania w małych ilościach.
Postępowanie. Można podjąć w domu próby ułatwiające oddanie moczu przez:
●  zastosowanie ciepłych termoforów lub okładów na krocze,
●  podanie do odbytnicy czopka rozkurczowo-przeciwbólowego (do wyboru: Tolargin, Scopolan itp.),
●  podanie doustnie (po 1-2 tabletki) innych podręcznych leków rozkurczowo-przeciwbólowych (np. No-Spa).
Jeśli to postępowanie nie jest skuteczne, przy narastającym bólu należy chorego odwieźć do lekarza (lub wezwać pogotowie ratunkowe). Lekarz podejmie próbę odprowadzenia moczu cewnikiem lub też skieruje w tym celu chorego do szpitala.
Zobacz jeszcze: Krwiomocz

Prof. dr hab. med. Kazimierz Janicki

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować

Spis tematów

BezmoczBolesne parcie na moczCzęste oddawanie moczuNietrzymanie moczu (niekontrolowane oddawanie moczu)SkąpomoczWielomoczWielomocz może być spowodowany:Wzmożone oddawanie moczu w nocyZatrzymanie oddawania moczuŹródło