Zaburzenia oddawania moczu

Nietrzymanie moczu, czyli jego bezwiedne oddawanie, może występować sporadycznie – jako odosobnione incydenty moczenia się. Bezwiedne oddanie moczu może być wówczas konsekwencją kaszlu, kichania, znacznego wysiłku fizycznego lub gwałtownego śmiechu. Nietrzymanie moczu może jednak również przyjmować postać ciągłego wycieku moczu z cewki moczowej.

Zwykle bodźcem do oddania moczu jest wypełnienie się pęcherza moczowego do objętości co najmniej 200 mililitrów (około 1 szklanki). Taka objętość moczu nie wymaga konieczności jego natychmiastowego wydalenia. Jednak obecność w pęcherzu około pół litra moczu może już być już odczuwana jako dyskomfort.

Aby mogło dojść do oddania moczu, konieczne jest jego wyparcie przez mięśniówkę pęcherza przy jednoczesnym rozluźnieniu się zwieracza pęcherza, który umożliwi wypływu moczu do cewki moczowej i dalej na zewnątrz.

Nadmierne przepełnienie pęcherza może występować w związku z przyjmowaniem nadmiernych ilości płynów (np. w źle leczonej cukrzycy), po podaniu silnie działających środków moczopędnych (np. furosemidu) albo u osób obłożnie chorych. Do wzrostu ciśnienia moczu w pęcherzu może również dochodzić na skutek ucisku odbytnicy, w której nagromadziły się duże ilości stolca.

Znaczne wypełnienie pęcherza moczem może być związane ze zwężeniem drogi jego odpływu (cewki moczowej), np. w rozroście prostaty. Może to skutkować niemożnością oddawania moczu strumieniem, wystarczającym do opróżnienia pęcherza. Zamiast tego, mocz wycieka kroplami, przeciskając się przez zwężenie. Wypadanie narządów miednicy do pochwy jest nierzadką przyczyną nietrzymania moczu u kobiet i może wymagać leczenia operacyjnego, podobnie jak rozrost prostaty u mężczyzn.

Bezwiedne moczenie się może być spowodowane nieprawidłowym działaniem zwieracza pęcherza. Niewydolność zwieracza może być konsekwencją schorzeń neurologicznych (choroba Alzheimera, udar mózgu, stwardnienie rozsiane, uraz rdzenia kręgowego, uszkodzenie nerwów miednicy na skutek operacji lub napromieniania). Może być również spowodowana przyczynami pozaneurologicznymi, spośród których znaczna część wciąż pozostaje niezidentyfikowana.

W każdym przypadku nietrzymania moczu trzeba koniecznie zwrócić się o pomoc do lekarza. W zależności od przyczyn dolegliwości, zaleci on specjalne ćwiczenia wzmacniające mięśnie pęcherza i przepisze odpowiednie leki. Być może konieczne będzie zastosowanie specjalnego urządzenia do symulacji elektrycznej lub wykonanie operacji. Pomoc lekarska jest również bezzwłocznie potrzebna w każdym przypadku niemożności oddania moczu.