Dysleksja

Wkroczenie dziecka w wiek szkolny związane jest z podjęciem nowych obowiązków, przystosowaniem się do roli ucznia. Stanowi ona często punkt wyjścia dla kształtowania się własnej samooceny, będącej wyznacznikiem osiągnięć w późniejszych okresach życia. Co zatem czują rodzice, gdy ich inteligentne dziecko ma trudności w czytaniu i pisaniu?
To właśnie na tym etapie pozarodzinne interakcje społeczne dziecka nabywają szczególnego znaczenia. Porównywanie siebie z rówieśnikami pod względem poprawności wykonywania stawianych przez nauczycieli zadań staje się informacją na temat własnych kompetencji, będących wyznacznikiem pozycji w grupie rówieśniczej. Osiągnięcie wieku szkolnego to również nowe, emocjonalne doświadczenie w życiu całej rodziny. Co zatem czują rodzice, gdy ich inteligentne dziecko ma trudności w czytaniu i pisaniu? Co myślą, gdy ich godzinami ślęczący nad książkami syn czy córka osiąga słabe wyniki w nauce? Co może czuć i myśleć o sobie dziecko, analizując własne osiągnięcia i ich rozbieżność z oczekiwaniami rodziców?

Co powinniśmy wiedzieć?

Specyficzne trudności w pisaniu i czytaniu, przy równoczesnym prawidłowym rozwoju intelektualnym, to dysleksja rozwojowa.
Termin dysleksja rozwojowa wskazuje, że powyższe trudności pojawiają się wcześnie, tzn. już od początku nauki szkolnej. Tym dysleksja rozwojowa różni się od tzw. dysleksji nabytej, odnoszącej się do utraty wcześniej posiadanych zdolności poprawnego pisania i czytania. Do dysleksji nabytej dochodzi w wyniku uszkodzenia mózgu.
W literaturze wyróżniane są cztery odmiany specyficznych trudności związanych z pisaniem i czytaniem. Jednak w praktyce rzadko występują one w postaci wyizolowanej. Oto one.
1) Dysleksja – nieumiejętność płynnego czytania, której często towarzyszą trudności w poprawnym pisaniu.
2) Dysgrafia – jej główne objawy to brzydkie, niewyraźne, trudne do odczytania pismo.
3) Dysortografia – trudności w nabyciu umiejętności poprawnej pisowni, popełnianie błędów mimo znajomości reguł wyjaśniających jej zasady.
4) Hiperdysleksja – poprawnej technice czytania nie towarzyszy rozumienie tekstu.

Objawy zaburzeń dyslektycznych występujące u uczniów klas początkowych

1) Specyficzne trudności związane czytaniem:
– czytanie „niepewne”, „dukanie”,
– pomijanie wyrazów, mylenie ich z wyrazami podobnymi pod względem graficznym, zgadywanie wyrazów po pierwszych rozpoznanych sylabach czy „z kontekstu”,
– „gubienie się w tekście”, polegające na pomijaniu pewnych fragmentów tekstu czy też ponownym ich odczytywaniu,
– trudności w dzieleniu na sylaby, rozróżnieniu głosek od liter,
– trudności w rozróżnianiu podobnych, jednosylabowych wyrazów np.: od- do,
– przestawianie liter czy sylab w wyrazach,
– trudność w wyodrębnianiu z całości tekstu lub wskazanego fragmentu najważniejszych interpretacji, trudności w selekcji.
2) Specyficzne trudności związane z pisaniem, a zwłaszcza:
– słaby poziom prac pisemnych (lepsze oceny z odpowiedzi ustnych),
– liczne skreślenia, zamazywanie wyrazów związane z częstym myleniem się, próbą znalezienia odpowiedniej, bezbłędnej formy czy zapisu wyrazu, np.: który, ktury,
– błędy związane z różnicowaniem liter jednakowych pod względem fonetycznym podczas pisania ze słuchu,
– ogólny brak zróżnicowania w obrębie głoska-litera, trudności z rozróżnieniem pojęcia „głoski” od „litery”, np. k-ka, l-el,
– mylenie podobnie brzmiących wyrazów,
– błędy w stosowaniu małych i wielkich liter, preferowanie wielkich liter ze względu na większą łatwość ich różnicowania,
– mylenie liter zbliżonych pod względem graficznym, np. l-ł,
– błędne zastosowanie lub całkowite niestosowanie interpunkcji,
– nieprawidłowy układ pracy,
– „gubienie wątku” podczas pisania opowiadania.
Zadaniem ucznia kończącego trzecią klasę jest opanowanie pisania i czytania w takim stopniu, aby umożliwiało ono przyswajanie wiedzy na dalszych etapach edukacji. Złożoność i powaga trudności szkolnych dzieci dyslektycznych związane są przede wszystkim z nieopanowaniem tych dwóch, podstawowych umiejętności przy równoczesnym wzroście wymagań edukacyjnych i złożoności koniecznego do opanowania materiału.
Przyczyną dysleksji są zaburzenia funkcji leżących u podstaw poprawnego pisania i czytania, a zatem:
– zaburzenia spostrzegania słuchowego, wzrokowego (funkcji percepcyjno-motorycznych),
– zaburzenia integracji poszczególnych funkcji (integracji funkcji percepcyjno-motorycznych),
– zaburzenia funkcji językowych,
– zaburzenia pamięci wzrokowej, słuchowej, ruchowej,
– zaburzenia uwagi,
– zaburzenia lateralizacji.

Co zrobić?

1. Uzyskaj diagnozę poradni psychologiczno-pedagogicznej. Umożliwi Ci ona zaplanowanie efektywnej pracy z dzieckiem, jak również będzie podstawą przestrzegania praw, mających na celu wyrównanie szans edukacyjnych.
2. Rozpocznij współpracę z nauczycielami i pedagogiem szkolnym.
3. Przestrzegaj zaleceń poradni psychologiczno-pedagogicznej.
4. Pracuj z dzieckiem systematycznie, jednak pamiętaj, że Twoje dotychczasowe metody mogły być nieskuteczne. Zalecane przez pedagoga rysowanie, sklejanie modeli może okazać się skuteczniejsze od wielokrotnego przepisywania tekstu w celu poprawy pisma!
5. Zapewnij dziecku uczestnictwo w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych.
6. Wspieraj dziecko!
7. Chwal postępy, nie krytykuj za błędy!
8. Pamiętaj! Dyslektykiem byli również m.in. Albert Einstein i J. Ch. Andersen, a wszyscy znają baśnie tego ostatniego!

Aktualizacja: 2017-01-10
Katarzyna Janaszek

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować