Guzy mózgu

Guzem mózgu nazywa się nie tylko nowotwór, ale także każdą inną obcą dla mózgu strukturę, której powstanie i rozwój powoduje wzrost ciasnoty śródczaszkowej. Przykładami najczęstszych guzów pochodzenia nienowotworowego jest ropień mózgu, pasożyt (np. bąblowiec lub wągier), duży tętniak, torbiel pajęczynówki.
Objawy. Wszystkie guzy, niezależnie od swojego pochodzenia, powodują powstanie podobnych objawów. Należą do nich objawy ogólne zależne od wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego i ogniskowe, spowodowane określonym umiejscowieniem guza i niszczeniem tkanki mózgowej przez ucisk.
Najczęściej występującym objawem ogólnym guza jest ból głowy. Jego nasilenie i częstość występowania narasta wraz ze wzrostem ciśnienia śródczaszkowego, w czasie tygodni lub miesięcy. Ból ten często pojawia się nad ranem. Chory opisuje swoje odczucia jako rozsadzanie głowy. Po pewnym czasie dołączają się wymioty, a potem często zaburzenia psychiczne. Pacjent zaczyna mieć problemy z pamięcią, czuje się nieswojo, staje się mało aktywny lub pobudzony. Osoby z jego otoczenia widzą wyraźną zmianę w zachowaniu się. W niektórych przypadkach dochodzi także do typowych napadów padaczkowych z utratą przytomności i drgawkami.
W badaniu lekarskim stwierdzić można zwolnienie tętna i bolesność opukową czaszki. Czasem występują objawy podrażnienia opon, a na dnie oczu widać tzw. tarczę zastoinową. W przypadku nierozpoznanych i nieleczonych guzów wzrost ciśnienia śródczaszkowego może być tak duży, że dochodzi do przemieszczenia się części mózgu poza jego naturalne granice. Nazywa się to wgłobieniem lub wklinowaniem mózgu i jest to stan bezpośrednio zagrażający życiu chorego. Ból głowy wyraźnie się nasila, szybko narastają zaburzenia przytomności, tętno ulega znacznemu zwolnieniu, a potem przyspieszeniu. W guzach umiejscowionych w półkuli mózgu charakterystyczną cechą wgłobienia jest rozszerzanie się jednej źrenicy i brak jej prawidłowej odpowiedzi na światło. W guzach umiejscowionych w pniu mózgu i móżdżku, wklinowujących się do otworu wielkiego czaszki, dochodzi szybko do zaburzeń oddechowych. Jeśli nie zostanie podjęte odpowiednie postępowanie lub jest ono nieskuteczne, następuje zejście śmiertelne.
Wolno rozwijający się guz, przez wiele tygodni, a nawet lat, może nie powodować objawów ogólnych. W zależności od umiejscowienia pojawiają się natomiast różne objawy ogniskowe. Stosunkowo częstym objawem guza są zaburzenia psychiczne o typowym obrazie psychopatologicznym. W przypadku guza umiejscowionego w płacie czołowym jest to najczęściej postępujące otępienie i zmniejszenie spontaniczności (napędu) lub wyraźne obniżenie krytycyzmu i tzw. uczuć wyższych, prowadzące do wesołkowatości, odhamowania popędu seksualnego, czasem agresywności. W guzach płata skroniowego typowe jest upośledzenie pamięci świeżej (dotyczącej faktów sprzed kilku minut, godzin lub dni), napady lęku, stany depresyjne.
Innymi ogniskowymi objawami guza może być niedowład, zaburzenia czucia, niedowidzenie, oczopląs, zaburzenia równowagi i chodu oraz zaburzenia mowy, złożonych ruchów czy rozpoznawania przedmiotów. W niektórych przypadkach objawy pozwalają określić umiejscowienie guza, np. w przypadku guza kąta mostowo-móżdżkowego. Dokładną lokalizację guza umożliwia jednak dopiero badanie tomografii komputerowej. Pozwala ona także na ocenę wielkości towarzyszącego obrzęku i zagrożenia wgłobieniem.
Pewne odrębności obrazu klinicznego guza mogą wystąpić u ludzi starych. Ze względu na zmniejszenie ogólnej masy mózgu (zanik mózgu) objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego występują stosunkowo późno. Na plan pierwszy wysuwają się raczej zaburzenia psychiczne oraz objawy ogniskowe.
Doc. dr hab. med. Andrzej Szczudlik, Dr med. Elżbieta Gryz, Lek. Paweł Szermer

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować