Leki neuroleptyczne są nowoczesnymi, przeważnie syntetycznymi lekami stosowanymi w leczeniu psychoz i nerwic, a niektóre także w leczeniu choroby nadciśnieniowej.
Pod względem budowy chemicznej tworzą kilka grup różnych związków:
● fenotiazyny (Fenactil, Promazin, Diphergan, Thioridazin, Pernazinum, Triphenot),
● pochodne butyrofenolu (Haloperidol) i tioksantenu (Chlorprothixene, Taractan),
● alkaloidy rauwolfii (Raupasil, Reserpin, Serpasil, Serpadex).
Hamują one swoiste czynności życiowe komórek, zwłaszcza ośrodkowego układu nerwowego, obniżając ich przemianę oddechową. Ich działanie jest jednak dość złożone. W dawkach leczniczych działają silnie uspokajająco, obniżając aktywność umysłową i ruchową oraz reakcje emocjonalne. Usuwają uczucie lęku, niepokoju, agresywność, pobudzenie ruchowe (drgawki). Poprzez ośrodki układu autonomicznego obniżają ciśnienie tętnicze i hamują wymioty. Same nie działają wprawdzie narkotycznie, ale potęgują działanie narkotyków, środków przeciwbólowych, nasennych i alkoholu.
Objawy przedawkowania (przewlekłego zatrucia): suchość w ustach, zawroty głowy, senność i zaburzenia ruchowe wskazujące na uszkodzenie układu pozapiramidowego mózgu (parkinsonizm) z charakterystyczną maskowatą twarzą, wysunięciem języka, ślinieniem, drżeniem kończyn i pochyleniem do przodu. Po pochodnych fenotiazynowych przeważają objawy sztywności, a po alkaloidach rauwolfii drżenia. Po fenotiazynach może ponadto wystąpić żółtaczka i agranulocytoza.
Objawy przedawkowania (ostrego zatrucia).
W zatruciu ostrym drogą doustną, zarówno po preparatach fenotiazynowych i pokrewnych, jak i po rezerpinie (Raupasil i in.), objawy występują po okresie utajenia trwającym godzinę lub dłużej. Stopniowo rozwija się stan śpiączkowy ze spadkiem ciśnienia, słabo napiętym tętnem, obniżeniem temperatury ciała, zwolnionym płytkim lub nieregularnym oddechem.
W zatruciu fenotiazynami występują ponadto skurcze mięśni twarzy, kręcz szyi, ruchy mimowolne palców, drżenie mięśniowe lub drgawki, osłabienie lub zniesienie odruchów ścięgnistych i skórnych, niemiarowość i przyspieszenie tętna, zatrzymanie moczu. Po rezerpinie natomiast: zaczerwienienie skóry, obrzęk i przekrwienie błony śluzowej nosa i spojówek, zwolnienie tętna, wzmożenie perystaltyki jelit (biegunka).
Zasadniczym niebezpieczeństwem w zatruciu neuroleptykami jest zapaść i niewydolność oddechowa.
Pierwsza pomoc. Bezpośrednio po zażyciu niezbędne jest wywołanie wymiotów i podawanie soli glauberskiej. Poziome ułożenie ciała, ochrona przed utratą ciepła. W razie zapaści uniesienie kończyn. U zatrutych w stanie śpiączki konieczne jest zabezpieczenie podstawowych czynności życiowych i natychmiastowe wezwanie lekarza.
Leczenie. Powinno być prowadzone w specjalistycznym ośrodku zatruć.
Prof. dr hab. med. Janusz Pach
Fragment pochodzi z książki
Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011
Komentarze (0)
Dodaj swój komentarz