Wywiad – menopauza – żyj pełnią życia

Menopauza to czas, gdy kobieta zaprzestaje miesiączkować. Możemy o niej mówić wtedy, gdy przez minione 12 miesięcy nie występowała menstruacja. Zbiega się to w czasie z okresem nazywanym przez psychologów środkową dorosłością. Przypada on na wiek 35/40 -60/65 lat.

 

Z medycznego punktu widzenia najistotniejsze są jej objawy, zwane objawami wypadowymi. Takie podejście powoduje, że mówiąc o menopauzie, mamy na myśli wyłącznie jej negatywne konsekwencje. Psychologowie upatrują jednak w tym szczególnym czasie szansę na pozytywne zmiany w życiu kobiety i starają się przełamać dominujące stereotypy. W literaturze, w odniesieniu do tego okresu, stosuje się określenie kryzys i, choć dla większości z nas słowo to ma wydźwięk pejoratywny, to jego etymologia odkrywa jego prawdziwe znaczenie – z greckiego [krisis], co oznacza moment rozstrzygający, czas przełomu, punkt zwrotny.

 

Menopauza to czas na odkrywanie twórczych potencjałów kobiety. Kończy się czas wczesnej dorosłości, czyli etap budowania rodziny, zdobywania stabilizacji finansowej i skupiania uwagi na innych. Kobieta wkraczając w okres menopauzy, ma zazwyczaj zapewnione bezpieczeństwo finansowe oraz dorastające dzieci, które powoli wkraczają w samodzielne życie i nie wymagają już tak troskliwej opieki.

 

Pojawia się okres pewnego rodzaju swobody. Z drugiej jednak strony zaskakuje rzeczywistość: pierwsze zmarszczki, siwiejące włosy, zmiany w figurze. Utrata dotychczasowych cech kobiecych, zmiany w fizjologii ciała (suchość pochwy, zaburzenia czynności pęcherza) sprawiają, iż kobieta może odczuwać w tym czasie dyskomfort. Ciągłe porównywanie się do okresu młodości nie pomaga w akceptacji pojawiających się zmian.

 

Oprócz dolegliwości naczynioruchowych, takich jak uderzenia gorąca, zlewne poty, kobieta może odczuwać zmiany w koncentracji. Staje się bardziej rozkojarzona, jej pamięć bywa zawodna. Choć wiele osób twierdzi, że okres menopauzy to koniec życia intymnego, to nic bardziej mylnego. Prowadzone badania wykazują, że w tym czasie wiele Pań ma libido na niezmienionym poziomie, a niejednokrotnie na wyższym. Może się to wiązać z pozbyciem się strachu o niechcianą ciążę. Należy jednak pamiętać, że w okresie około menopauzalnym, ze względu na nieregularność cyklów, można zajść w ciążę, która zarówno dla kobiety, jak i dla lekarza bywa zaskoczeniem. Jeśli menopauza nie została potwierdzona, należy zadbać w tym czasie o skuteczną antykoncepcję.

 

W okresie menopauzy kobieta ma czas, a przez to szansę, na oddanie się swoim zainteresowaniom. W tym wieku kobiety zdobywają status autorytetu w obszarze swojego zawodu. Wcześniejsze doświadczenia sprawiają, że mogą być siłą napędową społeczeństwa. W domu są ogniwem spajającym rodzinę: dzieci oraz dziadków.

Menopauza oraz analogiczny wiek mężczyzny to szansa na rozwój związku, który wielokrotnie we wcześniejszym czasie był zdominowany wychowaniem dzieci lub pogonią za stabilizacją materialną. Kobieta w tym czasie sama wyznacza sobie cele i realizuje je bez przymusu konsultacji z otoczeniem; podejmowanie decyzji wydaje się łatwiejsze. Rozpoczyna życie w równowadze między tym, co robi dla siebie, a tym co daje bliskim.

 

Uwarunkowane jest to wieloczynnikowo: społecznie, kulturowo i indywidualnie.

Indywidualne różnice polegają na odmiennym budowaniu własnej wartości. Jeśli wcześniej kobieta budowała swój wizerunek głównie na atrakcyjności fizycznej oraz pełnieniu roli matki, to w momencie utraty wizualnych atutów kobiecości i dorastania dzieci, kobieta może tracić poczucie wartości i czuć się niepotrzebna.

Dobrze jest, gdy kobieta uświadomi sobie, że jej rola jako matki, choć ewoluuje, to nigdy tak naprawdę się nie kończy, a atrakcyjność się zmienia. W okresie menopauzy kobieta ma większą świadomość własnego ciała, a zdobyte doświadczenia pozwalają na czerpanie pełnej radości z życia.

 

Ze społecznego punktu widzenia, kreowanego przez media kultu młodości, rola kobiety w okresie menopauzalnym niknie. Na każdym kroku widzimy retuszowane zdjęcia, reklamy kremów przeciwzmarszczkowych, w których występują dwudziestolatki o nienaturalnie nieskazitelnej cerze. To wszystko sprawia, że społeczeństwo przyzwyczaja się do widoku młodych, pięknych ciał, a proces starzenia uznaje za temat tabu.

 

Głęboko zakorzenione różnice międzykulturowe powodują, że w zależności od pochodzenia mamy zbudowany inny obraz kobiety w wieku dojrzałym. W badaniach międzykulturowych, prowadzonych w USA, Kanadzie i Japonii, wykazano wyraźne różnice w częstotliwości doświadczania symptomów. I tak w Japonii kobiety znacznie rzadziej rozpoznają u siebie napady ciepła czy obniżony nastrój. Dla odmiany w społeczeństwach, gdzie kobiety w okresie postmenopauzalnym zyskują polityczną, religijną, czy społeczną władzę i szacunek, np. w Indiach, doświadczanie symptomów menopauzalnych jest znikome. Naukowcy zaznaczają, że nie ma dowodów na genetycznie uwarunkowaną symptomatologię menopauzy, lecz przyczynę upatrują raczej w tradycji.

 

Ostatnie lata przyniosły wiele doniesień na temat menopauzy i depresji. Helen Bee w 2004 roku opublikowała analizę kilku niezależnych badań, przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych i w Szwecji, której celem było zgłębienie tego tematu i doszła do wniosku, że nie istnieje związek pomiędzy przechodzeniem menopauzy, a symptomami psychologicznymi, w tym pogłębieniem depresji, a przekonanie o wzmożonym podenerwowaniu w tym okresie, uznała za mit.

 

Okres menopauzy to czas, gdy naturalnym staje się poszukiwanie sensu życia i jego celu. Można go odnaleźć w małych rzeczach i stopniowo zmieniać postrzeganie siebie. Dla jednych sensem będzie wychowywanie wnuków, a dla innych będą to podróże, rozwijanie pasji i zapomnianych talentów. Jaką drogę wybrać? To zależy od każdej z nas indywidualnie.

 

Oto kilka wskazówek pomagających nieco inaczej spojrzeć na ten szczególny czas:

●  Spójrz pozytywnie w przód – nie oglądaj się za siebie, to już przeszłość.

●  Pamiętaj, że zawsze możesz zmieniać swoje życie – zastanów się, jakich modyfikacji potrzebujesz.

●  Przejmij kontrolę nad sobą – możesz o sobie decydować, więc korzystaj z tego.

●  Pamiętaj, że nadchodzący czas to szansa na rozwój, a nie zagrożenie.

●  Naucz się panować nad emocjami.

●  Jeśli pojawia się problem, np. nie możesz spać – zanim poszukasz pomocy na zewnątrz – zastanów się, jak sobie z nim poradzić sposobami, które znasz. Może pomoże Ci w tym niewielka zmiana trybu życia?

●  Jeśli to możliwe, więcej się ruszaj. W trakcie wysiłku fizycznego wzrasta poziom endorfin – hormonów poprawiających nasze samopoczucie.

●  Uśmiechaj się częściej – ta kuracja nic nie kosztuje! Nasz mózg uniesione kąciki ust odczytuje jako radość i w zamian wydziela do krwi hormon szczęścia – dopaminę.

●  Pokonuj przeciwności drobnymi krokami.

●  Pamiętaj, że jeden sposób nie jest dobry dla wszystkich – szukaj swoich rozwiązań.

●  Porozmawiaj ze swoimi koleżankami, one także mają podobne problemy.

●  Daj sobie prawo do niedoskonałości – do bycia zmęczoną, do zapominania.

●  Podziel obowiązki domowe – Twój partner i dzieci także potrafią posprzątać i ugotować obiad.

●  Mów o swoich uczuciach. Mów o tym, co Cię martwi

●  Możesz także zapisać się do grupy wsparcia i rozmawiać o swoich rozterkach z innymi kobietami. Takie spotkania pozwolą Ci spojrzeć na pojawiające się problemy z innej perspektywy i doświadczyć, że nie jesteś sama.

U mężczyzn w analogicznym wieku, co menopauza u kobiet, rozpoczyna się zespół męskiego starzenia się, określany jako AMS (z ang. Aging Male Syndrome), w naszym kraju znany jest lepiej pod starą nazwą (wprowadzoną w 1939 r przez Wernera) – andropauza. Mężczyźni także przechodzą zmiany, które trudno im zaakceptować. Symptomy AMS można podzielić na trzy grupy:

●  Objawy fizyczne: pojawiają się siwe włosy, łysienie, zmienia się sylwetka, zmniejsza się masa mięśniowa i tkanka kostna, obniża się wydolność fizyczna, pojawia się zmęczenie i osłabienie.

●  Dysfunkcje seksualne: przejawiające się, częściej niż u kobiet, w obniżonym libido oraz zaburzeniach erekcji.

●  Objawy emocjonalne, do których należą (dobrze znane kobietom): drażliwość, lęki, bezsenność, osłabienie pamięci i depresja. U kobiet istnie więcej możliwości redukowania dolegliwości – np. wdrożenie hormonalnej terapii zastępczej. U mężczyzn zaradzanie pojawiającym się objawom jest o wiele trudniejsze.

Kobiety w okresie menopauzalnym oraz mężczyźni w wieku andropauzalnym powinni zatem pamiętać, że mają wiele wspólnych tematów i mogą być dla siebie wzajemnie źródłem wsparcia i pomocy. A poszukiwać sensu i celu życia mogą wspólnie.

Na koniec, chcę przypomnieć zdanie wypowiedziane przed laty przez H. Forda „Jeśli sądzisz, że potrafisz, to masz rację. Jeśli sądzisz, że nie potrafisz – również masz rację.”

Powodzenia!

(2010-07-30)