Cykl płciowy

Cykl płciowy trwa prawidłowo od 21 do 35 dni. Rozpoczyna się w pierwszym dniu krwawienia miesiączkowego i trwa do pierwszego dnia następnego krwawienia. Podstawowym procesem powodującym zmiany w narządach płciowych kobiety jest cykliczny wzrost i dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych.
W obrębie kory jajnika znajdują się pierwotne pęcherzyki jajnikowe zawierające komórki jajowe, otoczone komórkami ziarnistymi. W momencie porodu znajduje się w jajnikach ok. 1 milion pęcherzyków pierwotnych. Dojrzewanie pęcherzyków trwa od okresu życia płodowego do okresu menopauzy. Na osiągnięcie całkowitej dojrzałości komórka jajowa potrzebuje więc od kilkunastu do kilkudziesięciu lat. Dojrzałość uzyskuje jednak w ciągu życia kobiety tylko ok. 400 komórek. Czynnikiem zapoczątkowującym proces dojrzewania pęcherzyków jajnikowych, niezależnie od wieku, są hormony przysadki mózgowej. Podczas prawidłowego cyklu płciowego proces dojrzewania rozpoczyna kilka pęcherzyków pierwotnych. Z tego powodu w jajniku można odnaleźć pęcherzyki w różnym stopniu rozwoju i różnej wielkości. W trakcie owulacji poza jajnik wydalana jest komórka jajowa z największego pęcherzyka, tzw. dominującego (Graafa). Po pęknięciu pęcherzyka dominującego dochodzi do jego przekształcenia w ciałko żółte. Jego funkcją jest wytwarzanie estrogenów i progesteronu. Jeżeli nie dojdzie do zapłodnienia, to ok. 22 dnia cyklu ciałko żółte ulega degeneracji i traci swoje znaczenie czynnościowe.

Regulacja hormonalna cyklu płciowego

Proces dojrzewania pęcherzyka Graafa, jego pękanie (owulacja) i przekształcanie się w ciałko żółte bierze swój początek w podwzgórzu, w którym znajdują się komórki wytwarzające neurohormon gonadoliberynę (GnRh). Gonadoliberyna w początkowej fazie cyklu stymuluje komórki przysadki mózgowej do wytwarzania hormonu folikulotropiny (FSH). Pod wpływem tego hormonu rozpoczyna się dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego. Około 12-13 dnia cyklu, tuż przed owulacją, przysadka mózgowa pod wpływem gonadoliberyny wytwarza dużą ilość hormonu luteotropowego (LH), co przy dużym stężeniu FSH prowadzi do jajeczkowania.
Oprócz opisanych powyżej zmian błony śluzowej macicy cykliczne zmiany można zaobserwować również w innych organach i narządach. Estrogeny wytwarzane w I fazie cyklu powodują zwiększone wydzielanie śluzu szyjkowego, ułatwiającego penetrację pęcherzyków. Pod ich wpływem komórki nabłonka pochwy gromadzą zapasy glikogenu. Progesteron hamuje wydzielanie śluzu szyjkowego i zmianę jego konsystencji na nieprzepuszczalną dla plemników.
W zakresie gruczołów sutkowych estrogeny stymulują rozrost ich podścieliska i wzrost pigmentacji sutka. Progesteron z kolei stymuluje wzrost pęcherzyków gruczołów sutkowych.
Estrogeny w układzie krążenia zmniejszają napięcie mięśni gładkich naczyń krwionośnych, powodując lepsze ukrwienie narządów. Progesteron zwiększa retencję wody i soli.
W układzie kostnym estrogeny przyczyniają się do zatrzymywania wapnia w kościach.
Cykl miesiączkowy wywiera wpływ na indywidualny charakter kobiety, jej nastroje i emocje.
Duże stężenie estrogenów powoduje, że kobieta jest spokojna, ufna, aktywna i pełna energii. Progesteron wywołuje spadek aktywności psychicznej i fizycznej, obniżenie nastroju, a nawet depresję.

Prof. dr hab. med. Antoni Basta, Dr n. med. Andrzej Szczudrawa, Dr n. med. Kazimierz Pityński

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować