Biegunka

Pojęcie biegunki obejmuje częste oddawanie zazwyczaj płynnych, półpłynnych, rzadziej papkowatych stolców z częstością większą niż 3 razy na dobę. Biegunka jest zatem zespołem objawów charakteryzujących się zwiększeniem częstości wypróżnień, zawartości wody w kale oraz objętości wypróżnień.
Powstaje na skutek zaburzeń trawienia, a przede wszystkim dysproporcji między ilością płynów wypijanych (ok. 2 l) i wydzielanych do przewodu pokarmowego soków trawiennych (ok. 8 l) a ich wchłanianiem w jelitach, przy jednoczesnym przyspieszeniu przesuwania się treści jelitowej aż do jej wydalenia na zewnątrz. Jest ona objawem chorobowym znacznie częstszym niż zaparcia. Każda przedłużająca się biegunka stanowi uzasadnione wskazanie do zasięgnięcia porady lekarza. Porada ta jest tym pilniejsza, im bardziej burzliwe jest powstanie biegunki, bardziej dokuczliwe są objawy współtowarzyszące (gorączka, bóle brzucha, bolesne parcie, ogólne osłabienie itd.), większa jest liczba oddawanych stolców w ciągu dnia, bardziej wodnista jest konsystencja tych stolców.
O stopniu zagrożenia świadczy samopoczucie chorego, objawy towarzyszące oraz występowanie biegunki u innych osób.
Oddawane stolce należy dokładnie obejrzeć, zwłaszcza przy dolegliwościach żołądkowo-jelitowych, aby móc udzielić wyczerpujących informacji lekarzowi. Jeśli spodziewamy się przybycia lekarza do domu chorego, należy stolec zostawić, aby obejrzał go lekarz.
Niektórym stanom biegunkowym, zwłaszcza spowodowanym zakażeniem bakteryjnym, może towarzyszyć podwyższenie temperatury ciała (gorączka), a także wymioty.

Przyczyny

Wśród najczęstszych przyczyn biegunki należy wymienić:
●  Czynniki emocjonalne, psychiczne i neurowegetatywne, które przez wzmożenie perystaltyki jelit – zwłaszcza jelita grubego – powodują wzmożone wydzielanie śluzu przez błony śluzowe jelit, a przez przyspieszenie przesuwania się treści jelitowej – uniemożliwiają zagęszczenie stolca (w wyniku wchłaniania przewidzianej ilości wody).
●  Różnorakie stany chorobowe, warunkujące tzw. zespoły złego trawienia (np. choroby przewlekłe trzustki, stany po resekcji żołądka, stany po przebytej czerwonce, niewydolność żółciotwórcza wątroby, wrodzone defekty enzymatyczne organizmu oraz uwarunkowania hormonalne, alergiczne i immunologiczne).
●  Przewlekłe stany zapalne jelit, a wśród nich przede wszystkim wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
●  Różnorakie – zazwyczaj przewlekłe – zakażenia bakteryjne, pierwotniakowe i pasożytnicze jelit.

We wstępnym przedlekarskim postępowaniu terapeutycznym należy:

●  zastosować ścisłą dietę (herbata, suchary) przez 1-2 doby, a następnie – jeśli nastąpi poprawa – rozszerzyć ją, podając kleik ryżowy lub grysik na wodzie,
●  spożywać sok lub napar z owoców czarnej borówki,
●  w przypadkach nadpobudliwości nerwowej i wzmożonej reaktywności zażywać przez 2-3 dni środki uspokajające,
●  zastosować węgiel medyczny (Carbo medicinalis), zażywając w pierwszej dawce co najmniej 6-8 tabletek, a następnie co 4-6 godzin po 4 tabletki,
●  narastające niedobory wody i elektrolitów w organizmie można łagodzić podawaniem wody zwykłej lub mineralnej (przegotowanej) lub przez zastosowanie gotowych preparatów, jak Gastrolit, Saltoral.
Jeżeli wspomniane postępowanie nie przyniesie poprawy, a biegunce towarzyszą bóle brzucha i podwyższenie temperatury ciała, należy – zależnie od ogólnego stanu chorego – zasięgnąć porady lekarza, zgłosić potrzebę wizyty domowej lekarza domowego lub wezwać pogotowie ratunkowe.

Prof. dr hab. med. Kazimierz Janicki

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować