Zmiany skórne na tle zaburzeń naczyniowych

Zaburzenia naczyniowe mogą dotyczyć tętnic, żył lub obu układów, mogą też być tylko czynnościowe lub trwale uszkadzać te naczynia. Ze zmian czynnościowych najczęstsza jest zastoinowa kapilaropatia rąk, występująca u astenicznych młodych kobiet, a objawiająca się zasinieniem grzbietów rąk.

Na kończynach dolnych zdarza się też często sinica siateczkowata. Z licznych zaburzeń ukrwienia tętniczego najczęstsze są zmiany na tle arteriosklerozy lub cukrzycy. W ich następstwie dochodzić może do zamknięcia przepływu krwi do ograniczonego rejonu skóry i powstania martwicy i trudno gojących się owrzodzeń. W leczeniu decydującą rolę odgrywają leki poprawiające ukrwienie.

Najczęściej zmiany skórne są następstwem żylaków i związanych z nimi zapaleń żył i zakrzepów. Skłonność do żylaków może być rodzinna, czynnikiem sprzyjającym jest też stojąca praca, liczne ciąże, otyłość oraz operacje, zwłaszcza w obrębie jamy brzusznej. Najważniejsze jest działanie zapobiegawcze.

Pierwszymi sygnałami niewydolności żylnej są uczucie „ciężkich nóg”, kurcze i obrzęki, następnie uwypuklają się przez skórę poszerzone żyły, stopniowo, o coraz to bardziej krętym przebiegu. Okresowo może się zdarzyć bolesne zgrubienie i nacieczenie w przebiegu żylaka, czasem połączone ze zwiększeniem ciepłoty. Wreszcie na skórze występują zmiany troficzne (przebarwienia, ścieńczenia skóry, zmiany rozpadowe z tworzeniem trudno gojących się owrzodzeń).

Powikłaniem może być krwotok z owrzodzenia, róża lub egzema żylakowa.

Zapobieganie. Należy uwzględnić: walkę z otyłością, zalecenie chodzenia, gdyż praca mięśni kończyn działa korzystnie na przepływ żylny, walkę z płaskostopiem, ewentualnie noszenie elastycznych pończoch dobranych po starannych pomiarach lekarskich. Korzystnie działa też odpoczynek z poziomym ułożeniem nóg, a nawet podłożenie pod jeden koniec łóżka czy tapczanu niedużych klocków, które ułatwią odpływ krwi żylnej z kończyn. Z preparatów farmakologicznych bardzo dobrze działa Detralex.

Leczenie zmian zapalnych i zakrzepowych wymaga unieruchomienia chorego i stałej opieki lekarskiej. Owrzodzenie żylakowe wymaga w pierwszym etapie oczyszczenia z martwicy (kąpiele, okłady lub zasypki), następnie stosowania środków pobudzających wytwarzanie nowej tkanki (zasypki, specjalne opatrunki, rzadziej maści) i naskórkowanie. Zasadniczym czynnikiem leczniczym jest usprawnienie krążenia żylnego i ogólne leki naczyniowe.

Prof. dr hab. med. Jadwiga Bogdaszewska-Czabanowska