Pierwsza pomoc i transport w obrażeniach ciała

Przed założeniem opatrunku często zachodzi konieczność częściowego zdjęcia odzieży ze zranionego. Zgodnie z ogólnymi zasadami w ramach pierwszej pomocy rozbiera się zranionego tylko na tyle, na ile jest to konieczne dla założenia pierwszego opatrunku. Pamiętamy bowiem o tym, że niepotrzebne obnażanie wywołuje oziębienie organizmu. Postępujemy tak zarówno w porze zimowej, jak i w lecie, przy wysokiej temperaturze powietrza.

Górne części odzieży zdejmuje się w ten sposób, iż najpierw ściąga się rękaw po stronie zdrowej, a potem po stronie zranionej. Zakładanie odbywa się odwrotnie: najpierw ostrożnie wciąga się rękaw po stronie zranionej, potem po stronie zdrowej, albo też wciąga się rękaw tylko po stronie zdrowej, a po stronie zranionej narzuca się na barki. Spodnie ściąga się w ten sposób, że po rozpięciu guzików najpierw zsuwa się część spod miednicy, a następnie ściąga się obie nogawki.

W razie konieczności rozcina się odpowiednie części odzieży. Obuwie należy zdjąć wówczas, gdy jest zraniona goleń lub stopa. W uszkodzeniach kości bez rany zewnętrznej buty mogą pozostać. W zamkniętych obrażeniach kości czy stawów zakłada się pierwszy opatrunek bez rozbierania. Odzież służy wówczas często za wyściółkę szyny. W obrażeniach grzbietu lub bocznych części ciała można wyciąć w odzieży otwory w celu odsłonięcia rany. Ranę pokrywa się gazą, a bandażuje się przez ubranie.

Po wstępnych czynnościach przystępuje się do założenia opatrunku. W zależności od potrzeby w ramach pierwszej pomocy zakładamy tylko opatrunek ochronny albo opatrunek uciskowy, lub też unieruchamiający, według zasad omówionych przy poszczególnych rodzajach obrażeń.

Po opatrzeniu uszkodzonych części ciała można podać poszkodowanemu gorącą kawę lub herbatę.

Nie wolno podawać napojów:

●  nieprzytomnym i zranionym w szyję ze względu na niebezpieczeństwo zachłyśnięcia,

●  zranionym w brzuch, ponieważ w razie uszkodzenia któregoś odcinka przewodu pokarmowego płyn wlewać się będzie do wolnej jamy otrzewnej, zwiększając niebezpieczeństwo rozwoju zapalenia otrzewnej.

Odpowiednie przeniesienie zranionego z miejsca wypadku jest nie mniej ważne od właściwego udzielenia pierwszej pomocy. Nieumiejętne przenoszenie chorego może znacznie pogorszyć jego stan. Najlepiej używać noszy, które mogą być prowizoryczne, wykonane ze zszytego koca naciągniętego na dwa drągi. Jeżeli niesiemy zranionego na noszach, nie należy iść „w nogę”, aby nie powodować przykrego kołysania i nieprzyjemnych następstw dla chorego. Przy pokonywaniu pochyłości, przy wchodzeniu lub schodzeniu ze schodów, przy przekraczaniu przeszkody, np. rowu, niskiego muru, głowa chorego powinna znajdować się zawsze nieco wyżej niż nogi. Innymi słowy: przy wchodzeniu pod górę należy chorego nieść głową do przodu, natomiast przy schodzeniu z góry – nogami do przodu. Cały czas nie wolno zapominać o jego uszkodzonych częściach ciała. Trzeba nieść ostrożnie, delikatnie i powoli, aby go nie narażać na dodatkowe cierpienia i urazy.

Najlepiej jest korzystać z karetki pogotowia ratunkowego. Należy tylko pamiętać, że przewożenia w pozycji leżącej na noszach wymagają następujące przypadki: obrażenia głowy, klatki piersiowej i brzucha, złamania kręgosłupa, miednicy i kości długich, wszystkie duże rany. Wymaga tego również chory we wstrząsie.