Biegunka

Każdy z nas wie, jak dokuczliwa może być biegunka. Spróbujmy się dowiedzieć więcej na temat przyczyn tej dolegliwości i metod jej zwalczania.
W granicach normy mieści się oddawanie 1-3 uformowanych stolców codziennie, lub wypróżnianie się nie rzadziej niż co drugi, wyjątkowo co trzeci dzień. Oddawanie kilku lub więcej wodnistych lub półpłynnych stolców dziennie jest biegunką. Jeśli stan taki utrzymuje się powyżej paru tygodni, jest to biegunka przewlekła.
Najczęstszą przyczyną biegunki w krajach o klimacie umiarkowanym jest wirusowy nieżyt żołądkowo-jelitowy (łac. gastroenteritis), czasem nazywany grypą brzuszną lub grypą jelitową. Niekiedy występuje on w postaci mini-epidemii w rodzinach, szkołach, domach opieki, zakładach pracy.
Głównym, niezbędnym sposobem postępowania w przypadku biegunki jest niedopuszczenie do odwodnienia ustroju i utraty ważnych soli mineralnych, przede wszystkim soli sodu i potasu. Szczególnie ważne jest to w przypadku dzieci i osób w podeszłym wieku. Koniecznie zatem chory musi pić znaczne ilości płynów – tym większe, im większa jest utrata wody ze stolcami. Konieczne jest, by płyny te zawierały sól kuchenną, a najlepiej, by były podawane łącznie z gotowymi mieszankami sproszkowanych elektrolitów (soli), które można nabyć bez recepty w postaci saszetek do rozpuszczania w wodzie. Stosowanie antybiotyków lub innych środków przeciwbakteryjnych jest co najmniej zbędne, bo nie działają one na wirusy. Zresztą, te leki przeciwbakteryjne wcale nie są konieczne, nawet w biegunkach wywołanych przez niektóre bakterie, np. salmonelle. Zwykle biegunka zmniejsza się po 24 godzinach, a potem całkowicie ustępuje. Można podać choremu loperamid, zmniejszający ruchliwość jelit (mniejsze opakowania dostępne bez recepty). Dorosłym podaje się go w ilości 2 tabletek (4mg), a następnie – w razie potrzeby – 1 tabletkę za każdym płynnym stolcem, jednak nie częściej niż co 2 godziny. Jeżeli jednak biegunka nie zmniejsza się po 24 godzinach, to konieczne jest zasięgnięcie porady lekarza.
Biegunka może być spowodowana spożyciem niejadalnych grzybów lub toksycznych roślin. Może być także wywołana przez połknięcie niektórych środków chemicznych. W każdej z wymienionych sytuacji konieczna jest pomoc lekarza.
Biegunka podróżnych, wynikająca z zakażenia nieznanymi bakteriami, spowodowanego niedostateczną higieną spożywania pokarmów w krajach obcych, zwłaszcza nierozwiniętych krajach egzotycznych, może wymagać od początku leczenia przeciwbakteryjnego. Trzeba pamiętać, że w krajach o bardzo ciepłym klimacie bakterie i pierwotniaki jelitowe są powszechne, a obyczaje higieniczne – często bardzo prymitywne. Dlatego nie wolno tam spożywać owoców ze skórką (i nieumytych przed obieraniem), nie wolno pić niebutelkowanych płynów, jeść niegotowanych warzyw i niesterylizowanych produktów mlecznych. Trzeba pilnować dzieci, by nie brały do ust żadnych przedmiotów. Zarówno dzieci jak i dorośli winni często myć ręce, zwłaszcza po wyjściu z toalety i przed każdym posiłkiem.
Niezależnie od przyczyny, pomocy lekarza wymaga każda biegunka przebiegająca z temperaturą powyżej 38?C lub z obecnością krwi w stolcu. Konsultacji lekarskiej – ustalenia rozpoznania i zalecenia właściwego leczenia – wymaga również biegunka przewlekła.
Aktualizacja: 2017-01-10
dr n. med. Janusz Szajewski, specjalista chorób wewnętrznych, toksykolog; Stołeczny Ośrodek Ostrych Zatruć w Warszawie

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować