Fizjologia reakcji seksualnych

W reakcjach seksualnych kobiety można wyróżnić 4 fazy: podniecenia, „plateau”, orgazmu i ustępowania podniecenia.
Faza podniecenia powstaje w następstwie stymulacji psychogennej lub pod wpływem bodźców somatogennych. Jeśli stymulacja jest adekwatna do indywidualnego zapotrzebowania kobiety, intensywność reakcji seksualnej jest bardzo duża i podniecenie seksualne narasta szybko. Jeśli zaś sposób stymulacji budzi zastrzeżenia pod względem psychicznym i fizycznym lub też jest przerwany, to faza podniecenia może być nadmiernie przeciągana lub nawet przerwana. Faza podniecenia trwa zresztą i tak najdłużej w całym cyklu reakcji seksualnych, doprowadzając do powstania stanu „gotowości” w narządach płciowych.
Faza „plateau” rozwija się w miarę kontynuacji adekwatnej stymulacji seksualnej, a czas jej trwania zależy od efektywności stymulacji. W fazie tej wzrasta podniecenie seksualne i osiąga poziom tak wysoki, że kobieta może przeżyć orgazm.
Faza orgazmu – zmiany cielesne ogólne, mające miejsce w czasie napięcia seksualnego, przebiegają różnie w zależności od indywidualnego wzoru reakcji człowieka. Największe różnice w zakresie intensywności i czasu trwania dotyczą orgazmu kobiet, podczas gdy u mężczyzn obserwuje się tendencję do reakcji według standardowego wzoru – bez odchyleń indywidualnych. Wyjątkowość tego zjawiska związana jest bardziej ze szczególnie silnymi odczuciami rozkoszy niż z charakterystycznymi reakcjami zachodzącymi w organizmie człowieka. W czasie orgazmu dochodzi do nagłego, nie podlegającego woli wyładowania zsumowanych napięć psychofizycznych i nerwowo-mięśniowych, do ograniczenia reaktywności zmysłów oraz do największych zmian w zakresie układu krążenia i oddechowego.
Fizjologiczny początek orgazmu sygnalizowany jest przez skurcze narządów płciowych ok. 5-12 razy. Przerwy międzyskurczowe pojawiają się co 0,8 sekundy w czasie pierwszych 3-6 skurczów, a przy następnych skurczach wydłuża się czas przerw międzyskurczowych oraz maleje siła skurczów. Przy masturbacji kobieta osiąga orgazm łatwiej i szybciej niż przy stosunku płciowym. Stymulacja dokonywana przez mężczyznę często nie jest optymalna, dlatego kobiety wymagają dłuższego czasu tej stymulacji, mimo że mają korzystniejsze napięcia emocjonalne związane ze stosunkami płciowymi.
Faza orgazmu przechodzi w fazę ustępowania podniecenia, która przypomina odwrotność narastania podniecenia i powracania – przez fazę „plateau” i podniecenia – do stanu sprzed okresu rozpoczęcia stymulacji. W fazie tej dochodzi do rozluźnienia błony mięśniowej miednicy, podczas gdy mięśnie oddechowe nadal są napięte, co powoduje krótki oddech. Nasilenie się uczucia przyjemnego odprężenia wywołuje znużenie, a czasem potrzebę snu, zwłaszcza u mężczyzn. Podniecenie seksualne spada u kobiet powoli. W okresie ustępowania podniecenia istnieje potencjalna możliwość do powtórnej reakcji orgastycznej, jeśli poddadzą się one ponownej efektywnej stymulacji seksualnej. Łatwość osiągania wielokrotnych orgazmów jest oczywiście szczególnie duża, gdy okres ustępowania podniecenia jest na poziomie fazy „plateau”.
Duży wpływ na zdolność do prawidłowych reakcji seksualnych ma stopień emocjonalnego związku partnerów seksualnych oraz zadowolenia płynącego ze współżycia. Delikatność (a więc emocjonalne przeżycia) ma o wiele większe znaczenie niż szczególne praktyki lub pozycje. Zasadniczo ciało kobiety nie jest mniej zdolne do reakcji niż ciało mężczyzny, ponieważ w czasie masturbacji nie wymaga dłuższego czasu niż u mężczyzny dla przeżycia rozkoszy seksualnej.
Wzajemne związki i wpływy między czynnikami psychicznymi, a zwłaszcza związanymi z życiem seksualnym oraz zapłodnieniem, ciążą i porodem, są oczywiste. Reaktywność seksualna kobiet w I trymestrze ciąży na ogół obniża się u nieródek, natomiast nie ulega zmianom u wieloródek. W czasie II trymestru ciąży obserwuje się wzmożenie reaktywności seksualnej u większości kobiet, natomiast w III trymestrze ciąży reaktywność ta wyraźnie się obniża. Poród może spowodować zaburzenia współżycia seksualnego, a przede wszystkim zaburzenia odczucia seksualnego u kobiety, co jest głównie uwarunkowane zmianami somatycznymi, np. zbytnim rozciągnięciem ścian pochwy, pęknięciami szyjki macicy lub krocza, ale także neurohormonalnymi.
Aktywność seksualna w okresie ciąży zwykle nie stwarza zagrożenia dla jej rozwoju i utrzymania, jednakże w ostatnich tygodniach ciąży konieczne jest zaniechanie odbywania stosunków płciowych.
Przeciwwskazania do współżycia seksualnego stanowią niektóre powikłania ciąży, takie jak krwawienie, przedwczesne odpłynięcie wód płodowych lub groźba poronienia lub porodu przedwczesnego. Ponieważ skurcze macicy w czasie orgazmu uzyskanego na drodze masturbacji są silniejsze niż przy stosunku płciowym, należałoby powyższym kobietom zakazywać nie tylko odbywania stosunków płciowych, ale również (a właściwie przede wszystkim) uprawiania masturbacji w I trymestrze ciąży.
Aktywność seksualna kobiet w wieku przekwitania ulega pewnym indywidualnym zmianom. W okresie przedmenopauzalnym aktywność seksualna zmniejsza się u 40% kobiet, natomiast zwiększa się u ok. 15%. Po menopauzie wyraźne obniżenie aktywności seksualnej występuje u ok. 76% kobiet.
Doc. dr hab. med. Marek Klimek, Prof. dr hab. med. Rudolf Klimek

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować