Klasyfikacja pasożytów

Klasyfikacja pasożytów jest możliwa na podstawie wielu kryteriów.
Ze względu na miejsce bytowania w organizmie żywiciela (gospodarza) wyróżnia się:
●  Pasożyty wewnętrzne, pasożytujące wewnątrz organizmu żywiciela, stanowiące ok. 90% wszystkich pasożytów.
●  Pasożyty zewnętrzne, pasożytujące na powierzchni ciała żywiciela, stanowiące wyraźną mniejszość, zaledwie ok. 10% wszystkich przypadków pasożytnictwa.Ze względu na stopień zależności pasożyta od żywiciela i niezbędność interakcji między nimi wyróżnia się:
●  Pasożyty bezwzględne, u których nie jest możliwe zakończenie okresu lub też okresów rozwoju osobniczego bez pasożytnictwa w innym organizmie, np. włosień, bruzdogłowiec, zarodziec.
●  Pasożyty względne, zwane też przygodnymi, u których pasożytnictwo nie jest bezwzględnie konieczne, gdyż mogą one się rozwijać także bez innego żywiciela, np. węgorek jelitowy.
Ze względu na czas niezbędnego pasożytnictwa w okresie rozwoju osobniczego wyróżnia się:
●  Pasożyty stałe, które pasożytniczy tryb życia prowadzą stale, tzn. przez cały okres swojego rozwoju i życia osobniczego, np. włosień, świdrowiec.
●  Pasożyty okresowe, które pasożytniczy tryb życia prowadzą jedynie w pewnych okresach swego rozwoju, np. tęgoryjec.
●  Pasożyty czasowe, które jednorazowo lub nawet wielokrotnie stykają się na krótko z organizmem żywiciela, np. pchła, pluskwa, komar, pijawka.
Ze względu na przynależność w biologicznej systematyce wśród najczęstszych pasożytów człowieka możemy wyróżnić następujące typy:
●  Pierwotniaki, czyli jednokomórkowe zwierzęta, zdolne do wykonywania wszystkich czynności życiowych organizmu jednokomórkowego. Spośród nich jako pasożyty człowieka najczęściej występują: lamblia jelitowa (giardia), rzęsistek pochwowy, pełzak czerwonki oraz różnorakie odmiany zarodźca.
●  Płazińce, do których zaliczamy drobne, spłaszczone zwierzęta, występujące zazwyczaj w środowisku wodnym lub przynajmniej wilgotnym, o dużej zdolności regeneracji i o różnym stopniu przystosowania do pasożytniczego trybu życia. Spośród nich jako pasożyty człowieka najczęściej występują przywry i tasiemce.
●  Obleńce – o cylindrycznym kształcie ciała, wśród których występują pasożyty człowieka należące do nicieni. Wśród nich jako pasożyty człowieka najczęściej występują: owsik ludzki, glista ludzka, włosogłówka ludzka, węgorek jelitowy, tęgoryjec dwunastnicy oraz włosień.
●  Stawonogi – o segmentowanej budowie ciała i twardym szkielecie zewnętrznym, będące zwierzętami bezkręgowymi, o znacznych różnicach w budowie zewnętrznej, biologii i sposobie życia, o znacznym rozprzestrzenieniu w przyrodzie.
Z ok. 700 tys. gatunków należących do tej grupy zwierząt wiele spełnia liczne pożyteczne funkcje dla człowieka. Tylko nieliczne, należące do owadów lub pajęczaków, są stałymi lub okresowymi pasożytami człowieka, np. świerzbowiec ludzki, wesz ludzka, pluskwa domowa, komary, muchy, obrzeżek gołębi, prusak.
Znając cykl rozwojowy i optymalne warunki bytowania, możemy wykrywać i likwidować ogniska zakażeń, a nawet zapobiegać ich powstawaniu.
Biologię, skutki chorobotwórcze częściej spotykanych w Polsce pasożytów człowieka oraz możliwości zapobiegania im omówiono poniżej według tego ostatniego podziału.
Prof. dr hab. med. Kazimierz Janicki

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować