Zdrowa ciąża – przygotowania do ciąży

W życiu każdej kobiety przychodzi taki moment, kiedy zaczyna myśleć o posiadaniu dziecka. Jedne pragną dziewczynki, inne chłopca, ale tak naprawdę jedyne, co się liczy – to, żeby dziecko urodziło się zdrowe.
W znacznej mierze to, czy urodzisz zdrowe dziecko zależy od Ciebie. Do ciąży można i trzeba się przygotować. Jesteś gotowa?

Krok pierwszy – wizyta u ginekologa

Zanim zajdziesz w ciążę, wybierz lekarza ginekologa. Powinien on być Twoim oparciem przez okres od przygotowań, poprzez ciążę i poród, aż do powrotu do pełnej formy po narodzinach Twojego dziecka. Jeśli nie ufasz w pełni swojemu lekarzowi, nie wahaj się poszukać innego. Porozumienie między Tobą a Twoim ginekologiem wpłynie korzystnie na Twoje samopoczucie.
Gdy znajdziesz już odpowiedniego lekarza, powiedz mu, że planujesz ciążę i chcesz się do niej dobrze przygotować. Ginekolog powinien wówczas wykonać podstawowe badanie ginekologiczne oraz USG narządów rodnych, a także pobrać cytologię i wykluczyć infekcję dróg rodnych. Warto też, aby lekarz zbadał gruczoły piersiowe. Śmiało zadawaj pytania odnośnie przygotowań do ciąży i jej przebiegu.

Krok drugi – wizyta u lekarza rodzinnego

Nawet, jeśli jesteś pewna, że jesteś zdrowa, warto to sprawdzić. Wybierz się więc do swojego lekarza rodzinnego. Poinformuj go, że planujesz zajść w ciążę i chcesz się upewnić, że nic Ci nie dolega. Lekarz powinien zmierzyć Cię i zważyć. Wiedząc, ile ważyłaś przed ciążą, będziesz mogła kontrolować przyrost masy ciała w trakcie jej trwania. Ogólne badanie fizykalne pozwoli odpowiedzieć na pytanie, czy nie masz problemów z sercem i układem krążenia, układem oddechowym czy przewodem pokarmowym. Istotne jest również, aby lekarz zmierzył Ci ciśnienie. Prawidłowe ciśnienie tętnicze wynosi średnio 120/80 mm Hg. Wartości przekraczające 140/90 mm Hg świadczą o nadciśnieniu tętniczym i wymagają leczenia. Jeśli Twoje ciśnienie będzie za wysokie, lekarz powinien dobrać Ci preparat, który będziesz mogła stosować także w ciąży. Należy pamiętać, że nie wszystkie leki przeciwnadciśnieniowe mogą być wtedy stosowane. Natomiast nadciśnienie tętnicze musi być w ciąży bezwzględnie leczone, ponieważ stanowi zagrożenie zarówno dla zdrowia matki jaki i dziecka (poronienie, stan przedrzucawkowy, rzucawka).
Kolejną rzeczą, którą może dla Ciebie zrobić lekarz rodzinny, jest skierowanie Cię na podstawowe badania laboratoryjne. Powinnaś zbadać: morfologię z rozmazem (aby wykluczyć anemię, zaburzenia krzepnięcia, stan zapalny), profil lipidowy (cholesterol, trójglicerydy), próby wątrobowe (AspAT, AlAT, GGTP), mocznik i kreatyninę (w celu oceny funkcji nerek) oraz wykonać badanie ogólne moczu. Ponadto warto oznaczyć poziom cukru we krwi na czczo, co pozwoli wykluczyć cukrzycę lub nietolerancję glukozy.
Jeśli chorujesz przewlekle na jakąkolwiek chorobę (np. astmę oskrzelową, cukrzycę, padaczkę i inne), konieczna będzie nie tylko wizyta u lekarza pierwszego kontaktu, ale także konsultacja odpowiedniego specjalisty. Leki standardowo stosowane w wielu chorobach przewlekłych są przeciwwskazane w ciąży. Leczenia nie wolno jednak przerywać na własną rękę. Brak kontroli nad chorobą będzie dla Ciebie i dziecka równie szkodliwy, jak nieodpowiednie leczenie. Specjalista, wiedząc że planujesz zajść w ciążę, będzie mógł zawczasu dobrać odpowiednie preparaty, które będziesz mogła bezpiecznie stosować w jej trakcie.

Krok trzeci – odwiedź swojego dentystę

Przed ciążą należy także zadbać o zęby. Zmiany próchnicze mogą być punktem wyjścia procesu zapalnego, który może rozprzestrzenić się poza jamę ustną i być przyczyną wielu groźnych następstw – dlatego należy je wcześniej wyleczyć. W trakcie ciąży zęby są szczególnie narażone na powstawanie ubytków, stąd też Twoje wizyty u stomatologa będą musiały być częstsze (raz na trzy miesiące).

Krok czwarty – co jeszcze warto zrobić?

Z pozoru banalne zakażenia, w trakcie ciąży mogą stanowić istotne zagrożenie dla prawidłowego rozwoju Twojego dziecka. Dla określenia tej grupy chorób lekarze używają akronimu TORCH. Litera T oznacza toksoplazmozę, O (od ang. others) – inne (to m.in. ospa wietrzna, kiła, wirusowe zapalenie wątroby, HIV), R to różyczka, C – zakażenie wirusem cytomegalii, H – zakażenie wirusem Herpes (opryszczki). Drugim popularnie używanym skrótem jest STD (od ang. sexually transmitted diseases), czyli choroby przenoszone drogą płciową.

T jak toksoplazmoza

Jest to zakażenie pierwotniakiem Toxoplasma gondii. Do zakażenia może dojść po spożyciu pokarmu zanieczyszczonego odchodami kota (np. niemytych warzyw i owoców) lub mięsa (np. wołowiny, wieprzowiny, drobiu), zawierającego formy przetrwalnikowe pierwotniaka. Dla płodu groźne jest tylko „świeże” zakażenie matki. Większość z nas miała w dzieciństwie kontakt z toksoplazmą i przebyła bezobjawowe zakażenie, w efekcie którego wytworzyła swoiste przeciwciała. Zanim zajdziesz w ciążę, sprawdź, jaki jest Twój stan immunologiczny odnośnie toksoplazmozy. W tym celu powinnaś oznaczyć we krwi poziom swoistych przeciwciał przeciwko Toxoplasma gondii w klasie IgM oraz IgG. Przeciwciała IgM świadczą o aktualnym zakażeniu, które może wymagać leczenia. Obecność IgG przy ujemnych IgM wskazuje, że przebyłaś już zakażenie i jesteś odporna. W przypadku, gdy zarówno IgM jak i IgG są ujemne, przez całą ciążę będziesz musiała oznaczać poziom przeciwciał raz w miesiącu, aby w porę wykryć ewentualne zakażenie i wdrożyć odpowiednie leczenie.

O jak inne

Ospa wietrzna. Przebycie wiatrówki nie daje stuprocentowej gwarancji, że nie dojdzie do powtórnego zakażenia tym wirusem. Dlatego też będąc w ciąży, powinnaś unikać przebywania w dużych skupiskach dzieci (żłobki, przedszkola). Jeśli zaś nie chorowałaś w dzieciństwie na wiatrówkę, przed zajściem w ciążę powinnaś się bezwzględnie zaszczepić przeciwko ospie. Szczepionkę VARILRIX podaje się w dwóch dawkach, w odstępach 6- tygodniowych. Druga dawka powinna być podana minimum trzy miesiące przed planowanym zajściem w ciążę.
Kiła. Wykrycie zakażenia krętkiem bladym Treponema pallidum jest możliwe na podstawie odczynów kiłowych VDRL oraz TPHA, wykonywanych z krwi.
Wirusowe zapalenia wątroby. Przed zajściem w ciążę warto oznaczyć poziom przeciwciał przeciwko wirusowi typu A oraz C, a u kobiet szczepionych – miano przeciwciał przeciwko wirusowi typu B. Przed zakażeniem zabezpiecza poziom przeciwciał powyżej 10. Jeśli nie byłaś szczepiona, poproś swojego lekarza, aby skierował Cię na badania (antygeny wirusa i przeciwciała), które pokażą, czy miałaś kontakt z wirusem zapalenia wątroby typu B. W przypadku ujemnego wyniku badań, zaszczep się. Na polskim rynku dostępne są szczepionki monowalentne przeciwko WZW B, jak i złożone – przeciwko WZW A i B. Jeśli nie chorowałaś na żółtaczkę pokarmową (typu A), warto rozważyć szczepionkę złożoną.
HIV. Koniecznie wykonaj badanie w kierunku zakażenia wirusem HIV. Możesz to zrobić anonimowo i bezpłatnie w specjalistycznych placówkach, których listę znajdziesz na stronie www.aids.gov.pl.

R jak różyczka

Na różyczkę byłaś szczepiona w dzieciństwie. Jednak odporność, jaką dzięki temu nabyłaś, może być niewystarczająca. Dlatego przygotowując się do ciąży, oznacz poziom przeciwciał przeciwko wirusowi różyczki. Jeśli miano IgG będzie niższe niż 1/40, nie jesteś odporna i powinnaś się zaszczepić. Możesz to zrobić za pomocą szczepionki pojedynczej lub złożonej (MMR), która dodatkowo uodporni Cię na zakażenie wirusem świnki i odry.

C jak zakażenie wirusem cytomegalii (CMV)

Niestety, do tej pory nie opracowano szczepionki chroniącej przed tym wirusem. Dla płodu groźna jest zarówno infekcja pierwotna u matki, jak i reaktywacja wirusa. Według szacunków, u ok. 20-50% ciężarnych z objawami ostrego zakażenia CMV, wirus przechodzi przez łożysko do płodu. Objawy ostrego zakażenia przypominają mononukleozę zakaźną – występuje uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, biegunka, zapalenie gardła, objawy grypopodobne. Jeśli w trakcie ciąży zauważysz u siebie podobne objawy, musisz szybko skontaktować się ze swoim lekarzem.

H jak wirusy Herpes

Groźne dla Twojego dziecka jest aktywne zakażenie wirusem HSV-2, tzn. wirusem opryszczki narządów płciowych. Obecność zmian skórnych w terminie porodu jest wskazaniem do rozwiązania ciąży drogą cięcia cesarskiego.

Krok piąty – o czym powinnaś pamiętać?

Każda kobieta wie, że w trakcie ciąży powinna się zdrowo odżywiać. Jednak o prawidłowe nawyki żywieniowe warto zadbać już przed ciążą. Dieta kobiety w okresie rozrodczym powinna być prawidłowo zbilansowana, tzn. zawierać białka, tłuszcze i węglowodany w odpowiednich proporcjach. Wszelkie monodiety są niekorzystne. Nawet, jeśli jadłospis przyszłej matki jest bogaty w świeże owoce i warzywa, podaż witamin może okazać się niewystarczająca. Dobrze jest przyjmować dodatkowo preparaty wielowitaminowe przeznaczone dla kobiet. Konieczna jest także suplementacja kwasu foliowego (zapobieganie wadom układu nerwowego u płodu) w ilości 400 mikrogramów na dobę – najlepiej przez sześć miesięcy poprzedzających ciążę (minimum – przez cztery tygodnie) oraz przez cały pierwszy trymestr ciąży.
Nie zapominaj też o swojej kondycji fizycznej. Dobra forma pozwoli Ci łatwiej przejść przez okres ciąży i porodu. Dobrze znaleźć sobie taką formę aktywności fizycznej, którą będziesz mogła kontynuować w trakcie ciąży.
Zwróć też uwagę na swoją kondycję psychiczną i relacje z partnerem. Stres, napięcie nerwowe i nieporozumienia w Waszym związku mogą utrudnić Ci zajście w ciążę, a na pewno pogłębią wahania nastroju związane z „burzą” hormonalną, jaka rozpęta się w Twoim organizmie po zajściu w ciążę.
Jeśli masz jakieś nałogi, palisz papierosy, nadużywasz alkoholu, wypijasz hektolitry kawy, to jest właśnie ten moment, kiedy powinnaś z tym skończyć. Papierosy i alkohol są absolutnie zakazane w ciąży (najlepiej, jeśli porzucisz nałóg co najmniej pól roku przed zajściem w ciążę).
Przyszłe mamy często obawiają się, że obecność zwierząt w domu może mieć niekorzystny wpływ na przebieg ich ciąży i zdrowie nowonarodzonego dziecka. Planując ciążę, nie wyrzucaj pupila z domu. Wystarczy, że zadbasz o jego zdrowie – odrobaczysz, zaszczepisz. Pamiętaj, że obecność zwierzęcia w domu wpływa pozytywnie na zdrowie i rozwój dziecka.
Teraz jesteś gotowa.

lek. med. Magdalena Wujczyk, lek. med. Oliwia Toman Akademicki Szpital Kliniczny we Wrocławiu (2009-03-12)

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować

Spis tematów

Krok pierwszy – wizyta u ginekologaKrok drugi – wizyta u lekarza rodzinnegoKrok trzeci – odwiedź swojego dentystęKrok czwarty – co jeszcze warto zrobić?T jak toksoplazmozaO jak inneR jak różyczkaC jak zakażenie wirusem cytomegalii (CMV)H jak wirusy HerpesKrok piąty – o czym powinnaś pamiętać?

Zobacz także