Żywienie kobiet w ciąży – III trymestr

Ostatnie 3 miesiące ciąży charakteryzują się bardzo intensywnym wzrostem płodu. W tym okresie należy zwrócić uwagę na urozmaicenie diety oraz na odpowiednią ilość pełnowartościowego białka, witamin i składników mineralnych.
Energia. Zapotrzebowanie energetyczne w trzech ostatnich miesiącach ciąży jest podobne jak w II trymestrze, czyli o około 300 kcal wyższe w porównaniu z kalorycznością diety przed ciążą. Tak jak dotychczas, głównym źródłem energii powinny być węglowodany złożone, a więc: pieczywo (najlepiej ciemne, pełnoziarniste), płatki owsiane, jęczmienne, kasza gryczana, kasza jęczmienna, ryż, makaron.
Tak jak w poprzednich okresach ciąży, białko – główny składnik budulcowy – stanowi ważny element racjonalnego jadłospisu ciężarnej. Konstruując go, należy wybierać takie produkty białkowe, które charakteryzują się wysoką wartością odżywczą, czyli: produkty mleczne, chude mięso, ryby, drób i jaja.
Kwasy tłuszczowe omega-3 odgrywają ważną rolę w rozwoju mózgu i siatkówki oka płodu. Ich odpowiednia podaż w diecie jest szczególnie istotna w III trymestrze ciąży, kiedy ma miejsce bardzo intensywny rozwój tych narządów. Źródłem kwasów omega-3 są tłuste ryby morskie, takie jak łosoś, makrela, śledź, halibut, dorsz i tuńczyk.
Wapń to jeden z najważniejszych składników mineralnych podczas całej ciąży, także w jej ostatnim okresie. Pełne pokrycie zapotrzebowania na wapń ma znaczenie zarówno dla zdrowia dziecka jak i matki. Ciężarna powinna wypijać 3-4 szklanki mleka dziennie. Mleko można zastąpić napojami fermentowanymi, takimi jak: jogurty, kefiry czy maślanki, oraz serem żółtym i twarogowym. Jednak sery twarogowe posiadają w swoim składzie mniej wapnia niż mleko, z którego zostały zrobione.
Żelazo jest pierwiastkiem wchodzącym w skład barwnika krwi – hemoglobiny; bierze także udział w reakcjach utleniania. Zwiększone zapotrzebowanie na ten pierwiastek związane jest z zachodzącym w drugiej połowie ciąży rozwojem łożyska i płodu, a także ze zwiększeniem objętości krwi krążącej w organizmie ciężarnej. Niedostateczna zawartość żelaza w diecie skutkuje stopniowym zmniejszaniem się zapasów tego pierwiastka w organizmie, co w konsekwencji prowadzi do anemii. Źródłem żelaza w diecie są: mięso, podroby, drób, żółtka jaj, zielone warzywa liściaste – takie jak natka pietruszki czy szpinak, oraz produkty zbożowe z grubego przemiału.
Witamina C przez całą ciążę stanowi ważny składnik racjonalnej diety. Bierze udział w wielu reakcjach i przemianach – między innymi jest niezbędna do prawidłowej syntezy kolagenu. Ten ostatni proces jest bardzo istotny w ostatnich miesiącach ciąży, ponieważ kolagen zwiększa odporność błon płodowych na rozerwanie. Źródłem witaminy C są warzywa i owoce. Dlatego ciężarna powinna spożywać je regularnie: ok. 500 g warzyw oraz 400 g owoców dziennie, pamiętając o różnorodności wybieranych produktów.
Słodycze i cukier należą do produktów, które należy ograniczać. W III trymestrze apetyt ciężarnej nie słabnie, co jest zrozumiałe ze względu na intensywny rozwój płodu. Należy jednak pamiętać o zachowaniu umiaru w spożyciu słodyczy i cukru. Kobieta ciężarna powinna ich unikać, gdyż wykluczając lub znacznie ograniczając spożycie tych produktów, łatwiej będzie jej uniknąć problemów związanych z nadmierną masą ciała. Jeśli przyszła matka decyduje się na słodki deser, powinny go stanowić np. budynie, galaretki, sałatki czy musy owocowe albo ciasta przygotowane w domu. Jeśli któreś z rodziców dziecka jest uczulone na orzechy arachidowe, ciężarna powinna unikać ich spożywania.
Także spożycie soli powinno być ograniczone w ostatnich miesiącach ciąży. Duże spożycie soli, zwłaszcza pod koniec ciąży, może bowiem sprzyjać obrzękom. W praktyce najbezpieczniej jest unikać dosalania potraw, ponieważ sól i tak znajduje się w codziennych produktach spożywczych, takich jak pieczywo, wędliny czy sery żółte.
Alergie pokarmowe. W przypadku wystąpienia objawów alergii pokarmowej, z diety ciężarnej należy wyeliminować uczulający produkt lub ich grupę. Uczulenie przyszłej matki może bowiem spowodować alergię u jej dziecka.
Podobnie jak we wcześniejszych okresach, w III trymestrze ciąży wciąż obowiązują ograniczenia w zakresie konsumpcji napojów zawierających kofeinę. Substancja ta może upośledzać rozwój dziecka i powodować niską masę urodzeniową. Ograniczenia dotyczą picia kawy, mocnej herbaty, napojów typu cola oraz napojów energetyzujących. Dopuszczalna ilość kawy to jedna porcja słabego napoju dziennie.
Bezwzględny zakaz spożycia dotyczy też wszelkich napojów alkoholowych.
W ostatnich miesiącach ciąży może pojawiać się dyskomfort jelitowy, związany ze wzdęciami. Produkty, które mogą powodować wzdęcia, to warzywa kapustne, strączkowe (groch, bób, fasola, groszek), kalafior oraz cebula.
Dla kobiety ciężarnej bardzo ważny jest prawidłowy przyrost wagi. Rzutuje on na właściwy rozwój dziecka oraz na przebieg ciąży i porodu. Uznaje się, iż pod koniec ciąży przyrost masy ciała nie powinien przekraczać początkowej wagi o więcej niż 11-16 kg. Jeśli jednak przed ciążą kobieta ważyła zbyt mało (miała niedowagę), to w trakcie ciąży powinna przytyć więcej – nawet do 18 kg.
Otyłość może występować u kobiety jeszcze przed zajściem w ciążę, jak również powstać w jej trakcie. Dzieci kobiet otyłych są z reguły o wiele większe, co może stwarzać dodatkowy problem w trakcie porodu. Znaczna otyłość predysponuje również ciężarne do rozwoju nadciśnienia, obrzęków, cukrzycy, chorób nerek czy też innych schorzeń stanowiących znaczne zagrożenie dla ciąży. Do powstania u ciężarnej otyłości dochodzi najczęściej w związku ze zbyt dużym przyrostem masy ciała, spowodowanym nieprawidłowym odżywianiem się. Dlatego przez całą ciążę lekarz prowadzący powinien monitorować wagę kobiety ciężarnej.
mgr inż. Joanna Jaczewska-Schuetz, dietetyk; Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie (2009-03-12)

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować