Podstawowe wiadomości dotyczące układu krwiotwórczego i zaburzeń jego czynności

Układ krwiotwórczy stanowi blisko 1/10 ogólnej masy ciała (wliczając w to krew i limfę, czyli chłonkę krążącą, oraz szpik kostny). W przeciwieństwie do innych układów nie ma on ściśle wyznaczonych granic ani kształtu budowy. Jak sama jego nazwa wskazuje, jest to rozproszony praktycznie w całym organizmie zespół skupisk komórek i tkanek, których fizjologicznym wytworem są komórki krwi.
Krew może być uważana za jedną z tkanek, ale tkanek o szczególnym wyglądzie i właściwościach fizycznych. W przeciwieństwie do innych tkanek organizmu ma ona właściwości substancji płynnej. Zawdzięcza to temu, że substancja międzykomórkowa, spajająca w innych tkankach komórki w struktury stałe, w przypadku krwi nie spełnia tego zadania, gdyż ma charakter płynny. Tym samym umożliwia przemieszczanie się jej elementów komórkowych jako zawiesiny w cieczy.
Krew stanowi też dodatkowo środowisko nośne dla wielu substancji odżywczych, budulcowych, enzymów, hormonów, ciał odpornościowych, zbędnych odpadów przemiany materii itd.
Będąc w stałym ruchu, dzięki pracy serca i całego układu krwionośnego, krew opływa wszystkie tkanki i narządy organizmu spełniając m.in. rolę:
●  dostarczyciela tlenu (O2) do wszystkich tkanek i narządów za pośrednictwem hemoglobiny (Hb), znajdującej się w krwinkach czerwonych,
●  odbiorcy dwutlenku węgla (CO2) przez czasowe wiązanie go z hemoglobiną w miejscu powstawania i jego dostarczyciela do miejsca wymiany gazowej w płucach,
●  środowiska obrony komórkowej przez przenoszenie granulocytów i innych komórek obronnych do miejsc wniknięcia różnorakich czynników szkodliwych, najczęściej natury zakaźnej (np. bakteryjnej, wirusowej), pośrednio lub bezpośrednio zagrażających zdrowiu (np. w miejscu zranienia, skaleczenia lub otarcia naskórka),
●  środowiska tzw. obrony humoralnej i przebiegu różnorakich reakcji serologiczno-immunologicznych typu antygen-przeciwciało,
●  nośnika różnorakich enzymów i hormonów w organizmie oraz transportera różnorodnych substancji chemicznych – często toksycznych – jako pozostałości przemian biochemicznych z miejsc ich powstawania do miejsc neutralizacji (np. wątroby) lub wydalania (np. nerki),
●  środowiska większości przemian biochemicznych, reakcji syntezy i rozpadu.
Zaburzenia czynności układu krwiotwórczego jako całości lub części, jego poszczególnych składowych, tj. erytrocytów, granulocytów, limfocytów itd., odbijają się upośledzeniem wszystkich, lub też częściej tylko którejś ze wspomnianych czynności.
Ogólnie rzecz ujmując, zaburzenia czynności układu krwiotwórczego mogą polegać na upośledzeniu sprawności tworzenia krwinek i tym samym na:
●  niedoborze wszystkich lub tylko niektórych elementów komórkowych krwi,
●  zwiększonej aktywności w zakresie ich tworzenia, czyli nadprodukcji tychże elementów komórkowych.
Prof. dr hab. med. Kazimierz Janicki

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować