Krwotok

Krwotokiem nazywamy wydostanie się krwi poza obręb naczynia wskutek przerwania ciągłości jego ściany.
Ze względu na rodzaj uszkodzonego naczynia krwotoki dzielimy na tętnicze, żylne i miąższowe, czyli z naczyń włosowatych.

Ze względu na przestrzeń, do której wylewa się krew, wyróżniamy:

●  krwotoki zewnętrzne, gdy krew wylewa się bezpośrednio na zewnątrz organizmu,
●  krwotoki wewnętrzne, gdy krew wylewa się do wewnątrz organizmu (np. do jam ciała, przewodu pokarmowego itp.).
Pierwsza pomoc. We wszystkich krwotokach pierwsza pomoc ma na celu szybkie zatamowanie krwawienia, znaczna bowiem utrata krwi może spowodować spadek ciśnienia krwi w naczyniach, upośledzenie przepływu krwi w tkankach i tym samym ich utlenienia, doprowadzając w końcu do wstrząsu krwotocznego i zgonu.

Krwotok z dróg rodnych

Obfity, odbijający się na stanie ogólnym kobiet wypływ krwi z dróg rodnych poza krwawieniami miesiączkowymi nazywamy krwotokiem ginekologicznym.
Szczególnie niebezpieczny jest krwotok będący poronieniem wczesnej ciąży.
Objawy krwotoku z dróg rodnych są na ogół jednoznaczne, niemniej jednak należy się upewnić, czy nie ma się do czynienia z krwawieniem z cewki, pęcherza moczowego lub odbytnicy.

Postępowanie. W razie wystąpienia krwotoku z dróg rodnych należy:

●  wygodnie ułożyć krwawiącą w pozycji leżącej, z uniesieniem dolnej połowy ciała,
●  nałożyć zimny kompres (lodowaty) na podbrzusze,
●  założyć nogi w pozycji tzw. krzyżowej (noga na nogę).
Uwaga. Pilnie wezwać pogotowie ratunkowe.

Krwotok z nosa

Krwotok z nosa bywa zwykle jednostronny, aczkolwiek zdarzają się krwotoki z obu jam nosowych jednocześnie.

Przyczyny mogą być różnorakie:

●  nadciśnienie tętnicze,
●  choroby zakaźne przebiegające z gorączką,
●  skazy krwotoczne wrodzone (hemofilia i pokrewne, małopłytkowość) lub nabyte (uszkodzenie wątroby, małopłytkowość nabyta),
●  skrzywienie przegrody nosowej, uraz okolicy nosa,
●  nadmierne nasłonecznienie lub przegrzanie organizmu,
●  wysiłek fizyczny,
●  wiele innych schorzeń (nowotwory, stany zapalne błony śluzowej, ciała obce itd.).

Postępowanie. Tamowanie krwotoku:

●  głowę chorego pochylić do przodu, aby ewentualnie wypływająca krew wydostawała się na zewnątrz, nie była połykana i nie spowodowała zachłyśnięcia,
●  przyłożyć zimny kompres na okolicę krwawienia, tj. na grzbiet nosa, albo na okolicę górnej części karku,
●  docisnąć, bezpośrednio palcami, skrzydełka nosa do przegrody nosowej.
Jeżeli powyższe działania nie są skuteczne, należy pilnie skontaktować się z laryngologiem.

Krwotok z płuc

W krwotoku z płuc krew wydalana jest obficie, jest świeża, pienista, jasnoczerwona.
Krwotoki tego typu występują najczęściej u chorych na gruźlicę lub w przypadku nowotworu. W razie krwotoku z płuc konieczna jest szybka pomoc lekarska.

Pierwsza pomoc domowa polega na:

●  szybkim wezwaniu lekarza,
●  ułożeniu chorego w pozycji półsiedzącej lub siedzącej (najlepiej w łóżku lub w wygodnym fotelu),
●  zapewnieniu mu spokoju,
●  zakazie rozmów i palenia papierosów,
●  stosowaniu zimnych okładów na okolicę mostka i przednią ścianę klatki piersiowej,
●  podawaniu do picia (pojedynczymi łykami) słonej, zimnej wody z dodatkiem kawałków lodu,
●  podawaniu tlenu w przypadkach towarzyszącej krwotokowi duszności,
●  ewentualnym podaniu preparatów hamujących odruch kaszlu (np. kodeina po 1-2 tabletki).

Krwotok z przewodu pokarmowego

Fusowate lub krwiste wymioty, smolisty stolec lub stolce związane z krwią są zewnętrznymi objawami krwotoku wewnętrznego do przewodu pokarmowego. Krwawienia z przełyku, żołądka, dwunastnicy i niekiedy początkowej części jelita cienkiego, czyli krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego, objawiają się zazwyczaj krwistymi lub fusowatymi wymiotami (często ze skrzepami) i smolistym stolcem. Natomiast krwawienia mające swoje źródło w jelicie grubym – stolcami krwistymi, obfitymi, często luźnymi.
Krwotoki z przewodu pokarmowego powinny być leczone w szpitalu, na oddziale chirurgicznym, gdyż dość często zachodzi konieczność leczenia operacyjnego.
Ogólnie można powiedzieć, że obserwowana w wyniku krwotoku krew w stolcu jest tym jaśniejsza, im niżej położone jest źródło krwawienia. Oznacza to, że przy masywnym krwawieniu z górnych części przewodu pokarmowego krew w stolcu jest ciemnoczerwona, wiśniowa, brunatna, czy wręcz obserwujemy stolce czarne, smołowate (gdy krew uległa zmianie pod wpływem kwaśnego soku żołądkowego). Natomiast przy krwawieniu z dolnego, końcowego odcinka przewodu pokarmowego krew obecna w stolcu jest zwykle jasnoczerwona i raczej jest obecna na powierzchni stolca, który w tych przypadkach nie ma wyglądu smolistego.
Krwotok (krwawienie) z przewodu pokarmowego może stanowić powikłanie wielu różnorodnych stanów chorobowych, a jego objawy są zależne – jak wspomniano – od źródła krwawienia i jego umiejscowienia oraz od stopnia nasilenia krwawienia.

Postępowanie w ramach pierwszej pomocy przedlekarskiej podczas krwotoku z przewodu pokarmowego:

●  ułożyć chorego poziomo w łóżku z bezwzględnym zakazem wstawania,
●  zastosować zimne okłady (wilgotne, worek z lodem itp.) na brzuch,
●  wstrzymać podawanie wszelkich pokarmów (wolno jedynie płukać usta wodą lub ssać kostki lodu),
●  natychmiast wezwać lekarza lub pogotowie ratunkowe.
Wszelkie, a zwłaszcza często powtarzające się krwotoki (nawet drobne krwawienia) z odbytu są wskazaniem do przeprowadzenia dokładnych oględzin lekarskich.

Krwotok z żylaka zewnętrznego

Krwotokiem z żylaka nazywamy wypływ krwi żylnej z uszkodzonej ściany poszerzonego naczynia żylnego. Dotyczy on najczęściej kończyn dolnych.

Przyczyny. Najczęstsze przyczyny to:

●  uraz mechaniczny w miejscu ze zmianami żylakowatymi,
●  pogłębiające się owrzodzenia podudzi (zazwyczaj na tle żylakowatym i zakrzepowym),
●  zmiany zapalno-zakrzepowe w obrębie żylaków,
●  ukąszenia przez owada w okolicy żylaka z następowym odczynem zapalnym, ropnym i owrzodzeniem,
●  nadmierny wzrost ciśnienia w żylakowato zmienionych żyłach, spowodowany długotrwałym staniem, chodzeniem lub przewlekłą niewydolnością krążenia.

Pierwsza pomoc:

●  nałożenie opaski uciskowej poniżej krwawiącego żylaka,
●  nałożenie jałowego opatrunku uciskowego na miejsce krwawienia,
●  odciążenie układu żylnego kończyn dolnych przez ułożenie krwawiącego w pozycji leżącej z uniesioną nogą,
●  sprowadzenie lekarza bądź przewiezienie poszkodowanego do szpitala.

Prof. dr hab. med. Kazimierz Janicki

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować