Zespół napięcia przedmiesiączkowego i bolesne miesiączkowanie

Zespół napięcia przedmiesiączkowego. W ten sposób określamy zespół objawów subiektywnych i obiektywnych pojawiających się ok. 7-12 dni przed miesiączką, na który składają się głównie takie dolegliwości, jak: ogólna drażliwość nerwowa, bezsenność, często w połączeniu z ogólnym zniechęceniem, brakiem zainteresowań, trudnościami w koncentracji, a także nudności, bóle głowy, tendencja do omdleń. Z dolegliwościami tymi praktycznie zawsze współistnieją: objawy znacznego, bolesnego napięcia gruczołów sutkowych, uczucie nieprzyjemnego pęcznienia i rozpierania okolicy miednicy, tak charakterystyczne dla drugiej fazy cyklu, lecz o znacznie większym nasileniu. Dotyczy to także okresowego, przemijającego przyrostu masy ciała, dochodzącego nawet do 4-5 kg. Objawy te oraz towarzyszące im w tym okresie dolegliwości związane są z nadmiernym zatrzymywaniem wody w organizmie.

Niekiedy mogą pojawić się także zmiany w obrębie skóry, a nawet problemy natury okulistycznej, najczęściej o charakterze zaburzeń widzenia.

Powyższe dolegliwości związane z napięciem przedmiesiączkowym występują u kobiet z różnym nasileniem i wykazują cechy indywidualnej zmienności.

Charakterystyczne dla zespołu napięcia przedmiesiączkowego jest ustępowanie wszystkich tych dolegliwości wraz z pojawieniem się krwawienia.

Objawy tego zespołu wydają się najczęściej być związane z występowaniem nieprawidłowych wzajemnych korelacji w wartościach stężenia estrogenu i progesteronu lub ze zwiększonym stężeniem prolaktyny.

Leczenie powinno wiązać się z próbą określenia przyczyn występujących dolegliwości, ich korygowaniem, a także usuwaniem uciążliwości z nimi związanych. W razie stwierdzenia zatrzymywania wody w tkankach wskazane jest wprowadzenie diety z ograniczeniem soli (diety małosolnej, lub całkowicie bezsolnej), a niekiedy podawanie także leków moczopędnych.

Należy także zastanowić się nad celowością zastosowania terapii hormonalnej, polegającej na wprowadzeniu leczenia progesteronem w drugiej fazie cyklu. W niektórych stanach wprowadzenie doustnej antykoncepcji może zmniejszyć w sposób istotny nasilenie tych dolegliwości.

Ponadto należy uzupełniać niedobory witamin, zwłaszcza z grupy B, a także niedobory mikroelementów, szczególnie magnezu.

Jeśli u kobiety stwierdzono zwiększone stężenie prolaktyny, należy rozpocząć leczenie także ze względu na inne schorzenia, które mogą być wywołane hiperprolaktynemią.

U pacjentek wykazujących cechy nadpobudliwości nerwowej istotne jest także podawanie leków uspokajających, zwłaszcza w celu leczenia towarzyszącej tym stanom uciążliwej bezsenności.

Należy także pamiętać o psychoterapii, dzięki której przez spokojne uświadomienie pacjentce przyczyn jej dolegliwości, można czasami odnieść nadspodziewanie korzystny skutek.

Bardzo ważne jest odróżnienie zespołu napięcia przedmiesiączkowego od nerwicy, depresji czy też zaburzeń osobowości.

Bolesne miesiączkowanie. Tak nazywany jest zespół dolegliwości występujących wraz z pojawieniem się krwawienia miesiączkowego.

Główną jego uciążliwością jest uporczywy ból zlokalizowany w okolicy podbrzusza oraz okolicy krzyżowej kręgosłupa, o charakterze kolkowym lub tępym, często o nasileniu utrudniającym codzienną egzystencję. Mogą także występować dolegliwości dyspeptyczne, w tym nudności oraz wymioty, także uciążliwe, silne, oporne na leczenie bóle głowy. Największe nasilenie dolegliwości przypada najczęściej na drugą dobę miesiączki, następnie objawy stopniowo ustępują.

Bolesne miesiączkowanie może pojawić się jako pierwotne, tzw. czynnościowe, związane z pojawieniem się cykli owulacyjnych. Jest ono wynikiem kurczenia się mięśnia macicy wskutek działania prostaglandyn wytwarzanych przez endometrium, będące w stadium wydzielniczym.

Bolesne miesiączkowanie może być także procesem wtórnym, czyli nabytym, związanym na przykład z pojawieniem się endometriozy lub pourazowym (najczęściej pozabiegowym) zwężeniem kanału szyjki macicy.

Przyczyną bolesnego miesiączkowania mogą być też nieprawidłowe twory w obrębie jamy macicy, takie jak: polipy błony śluzowej trzonu macicy lub powstające uszypułowane mięśniaki.

Należy ponadto dodać, że przyczyną bolesnego miesiączkowania mogą być także wady rozwojowe macicy oraz nieprawidłowe jej położenie.

Należy również pamiętać o tym, że nabyte bolesne miesiączkowanie może być nie związane z nieprawidłowościami macicy. Często dolegliwości tego typu pojawiają się w trakcie miesiączek przebiegających w czasie ostrego stanu zapalnego zlokalizowanego w obrębie miednicy, a także w wyniku przewlekłych stanów zapalnych związanych z wytworzeniem następowych zrostów w jej obrębie.

Leczenie – należy starać się uwzględnić przyczynę schorzenia. W przypadku bolesnego miesiączkowania pierwotnego należy wdrożyć leczenie zmniejszające wydzielanie prostaglandyn lub w porozumieniu z pacjentką hamować owulację małymi dawkami preparatów estrogenowo-progesteronowych z wykorzystaniem antykoncepcji doustnej.

Wtórne bolesne miesiączkowanie leczone jest przez usunięcie przeszkód anatomicznych, np. rozszerzenie zwężonego kanału szyjki macicy, usunięcie treści polipowatej jamy macicy przez wyłyżeczkowanie.

Jeśli nie można określić przyczyny schorzenia, pozostaje możliwość doraźnego leczenia środkami przeciwbólowymi, rozkurczowymi i uspokajającymi.

Niekiedy dolegliwości są tak silnie nasilone, a leczenie farmakologiczne tak nieefektywne, że lekarz musi zastosować leczenie operacyjne, polegające na przerwaniu unerwienia macicy.

W występowaniu bolesnego miesiączkowania bardzo istotną rolę odgrywa psychika kobiety. Często w związku z nasilonymi dolegliwościami bólowymi pojawiają się lęki już na kilka dni przed zbliżającą się miesiączką, powodujące ogólny niepokój i drażliwość nerwową. To może powodować nasilenie dolegliwości i spotęgowanie bólu w okresie miesiączki, wyłączając kobietę na wiele dni z życia osobistego i zawodowego.

Z tego też powodu należy pamiętać o znaczącej roli, jaką odgrywa psychoterapia w leczeniu bolesnego miesiączkowania.