Zaparcie

Zaparcie polega na rzadkim i utrudnionym oddawaniu twardych stolców. Niektórzy ludzie, przesadnie koncentrujący się na fizjologii swojego organizmu uważają, że nieprawidłowością jest już oddawanie stolca rzadziej niż codziennie. Tymczasem, choć w granicach normy mieści się również oddawanie stolca od 1 do 3 razy dziennie, to prawidłowe jest również wypróżnianie się raz na 2-3 dni. Przez utrudnione oddawanie stolca rozumie się przykry ból w czasie wypróżnienia i konieczność silnego parcia trwającego dłużej niż przez 10 minut.

Zaparć nie należy lekceważyć. Jeśli są poważne, mogą powodować rozerwanie śluzówki odbytnicy (tworzy się wówczas szczelina odbytu) lub żylaki odbytu (hemoroidy).

Przyczyny zaparcia, nawet ciężkiego, są najczęściej banalne. Do najpowszechniejszych należą: brak błonnika w diecie, zbyt mała aktywność fizyczna, picie niedostatecznej ilości płynów i odwlekanie pójścia do toalety, pomimo odczuwalnego parcia na stolec. Ta ostatnia przyczyna jest częsta zwłaszcza u ludzi czynnych zawodowo, którzy nie znajdują czasu na pójście do toalety. Zaparciom i hemoroidom sprzyja jednak również zbyt długie przebywanie w toalecie, np. urozmaicane czytaniem gazety lub książki.

Dla odpowiedniej częstotliwości wypróżnień ważne jest spożywanie większych ilości błonnika. Jest on zawarty w świeżych i suszonych owocach, warzywach, pieczywie razowym, płatkach zbożowych. Równocześnie wskazane jest picie dużych ilości wody, która powoduje pęcznienie błonnika w przewodzie pokarmowym. Takie postępowanie zwiększa objętość stolca, zmiękcza go i ułatwia defekację. Czasem na zaparcia pomaga picie kefirów, jogurtów lub maślanki. Umiarkowanie skuteczne jest spożywanie suszonych śliwek. Zgodnie z tradycyjną recepturą, wieczorem należy zalać wrzątkiem kilka suszonych śliwek i pozostawić na noc do ostygnięcia. Rano wypija się wodę spod śliwek, a wieczorem zjada się śliwki wczorajsze i zalewa się następne wrzątkiem. Pomocny bywa syrop laktulozowy (dostępny bez recepty). Jednak, w zestawieniu z ceną, jego skuteczność jest raczej umiarkowana.

Można również stosować sztuczne środki rozmiękczające stolec, takie jak dokusan sodowy. Nierozsądne jest natomiast stosowanie ziołowych preparatów przeczyszczających. Dłuższe ich przyjmowanie przynosi bowiem więcej szkody niż pożytku. Wiele osób jednak nie potrafi się bez nich obejść. Nie powinno się także pić płynnej parafiny, bo wymiata ona z ustroju witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, a poza tym niejednokrotnie powoduje bezwiedne wypływanie na zewnątrz zawartości odbytnicy. Lewatywy i silne środki przeczyszczające powinny być ostatecznością!

W przewlekłych zaparciach trzeba poradzić się lekarza. Pomoc lekarza jest również konieczna, jeśli:

– pojawia się nagła niemożność oddania stolca i gazów, której towarzyszą silne bóle brzucha (konieczna pomoc bezzwłoczna!),

– występuje silny ból brzucha, połączony z jego znacznym wzdęciem,

– w stolcu pojawia się krew,

– zaparcie występuje na przemian z biegunką,

– stolce są się cienkie jak ołówek lub bobkowate,

– występuje silny ból odbytu,

– pacjent chudnie bez widocznego powodu.

Lekarz zapewne zleci wykonanie odpowiednich badań: ultrasonograficznych, rentgenowskich, endoskopowych i analiz laboratoryjnych, od których będzie zależało dalsze postępowanie.