Zaburzenia łaknienia

Łaknienie podlega istotnym wpływom środowiska zewnętrznego, takim jak np. temperatura otoczenia, aktywność fizyczna, nawyki żywieniowe, pora spożywania posiłków i ich jakość.
Wysoka temperatura i duży wysiłek fizyczny zmniejsza, a zimno i przewlekły wysiłek zwiększa zapotrzebowanie na wysokoenergetyczne pokarmy.
Zmiany łaknienia i związany z tym pobór pożywienia zależą od uczucia głodu, apetytu i sytości.

1. Wzmożone łaknienie i jego odmiany:

●  Polifagia – z koniecznością jedzenia dużych ilości pokarmów. Przyczyny mogą być czynnościowe, organiczne, nerwowe (choroby tarczycy, choroby pasożytnicze, ciąża, cukrzyca).
●  Akoria – jest to występujący w chorobach psychicznych brak uczucia sytości po posiłku.
●  Bulimia – jest to silny pociąg do jedzenia z epizodami szybkiego jedzenia dużych ilości bogatoenergetycznych posiłków, a następnie w obawie przed otyłością prowokowanie wymiotów po jedzeniu, stosowanie środków przeczyszczających i moczopędnych. Okresy żarłoczności występują na przemian z okresami bardzo restrykcyjnych diet odchudzających, w związku z czym u osób tych (najczęściej kobiet) występują znaczne wahania masy ciała. Zaburzeniom tym najczęściej towarzyszy depresja oraz mylna ocena wielkości – masy własnego ciała.

2. Zmniejszone łaknienie:

●  Sitofobia – jest to lęk przed jedzeniem, powodowany obawą wystąpienia dolegliwości bólowych po posiłku (np. w chorobach trzustki, kamicy żółciowej).
●  Anoreksja – czyli niewystępowanie uczucia głodu.

3. Spaczone łaknienie:

●  Paroreksja – spaczone łaknienie polegające na chęci spożywania niecodziennych potraw.
●  Pica – jest to chęć jadania rzeczy niejadalnych, np. włosów, kwiatów, ziemi.
Mówiąc o zaburzeniach łaknienia, należy zwrócić uwagę na towarzyszącą im zmianę masy ciała. I tak, wzmożone łaknienie może przebiegać ze zwiększeniem masy ciała (przy zaburzeniach ośrodkowego układu nerwowego, bulimii czy po prostu przy złych nawykach żywieniowych) oraz ze zmniejszeniem masy ciała. Dzieje się tak np. w chorobach endokrynologicznych – cukrzycy czy nadczynności gruczołu tarczowego.
Brak łaknienia ze zwiększeniem masy ciała najczęściej występuje jednocześnie z zatrzymaniem wody w organizmie i powstaniem obrzęków. Zdarza się to w chorobach serca i naczyń, nerek, wątroby oraz w niektórych endokrynopatiach.
Natomiast brak łaknienia i związane z nim zmniejszenie masy ciała pojawia się w bardzo wielu chorobach psychogennych i organicznych.

Przyczyny:

●  Zaburzenia układu dokrewnego: niedoczynność przysadki, niedoczynność nadnerczy, nadczynność przytarczyc, niewyrównana cukrzyca.
●  Choroby ośrodkowego układu nerwowego ze wzmożeniem ciśnienia śródczaszkowego, którym towarzyszą bóle głowy i wymioty.
●  Choroby przewodu pokarmowego, tj. ostry i przewlekły nieżyt żołądka, zwężenie odźwiernika, nieswoiste zapalenia jelit, choroby wątroby, dróg żółciowych i trzustki, zaparcie, choroby nowotworowe, stan po wycięciu żołądka.
●  Zaburzenia witaminowe (zwiększone stężenie witaminy D), elektrolitowe (zwiększone stężenie wapnia).
●  Niedokrwistości – z niedoboru żelaza, złośliwa.
●  Choroby psychiczne – psychozy, nerwice z krańcowym przykładem braku łaknienia pochodzenia psychonerwicowego – jadłowstrętem psychicznym (anorexia nervosa).
●  Wpływ toksyn wewnętrznych – w przewlekłych chorobach nerek, wątroby, w chorobach układowych, jak reumatoidalne zapalenie stawów.
●  Wpływ toksyn zewnętrznych – niektóre leki, ostre i przewlekłe choroby gorączkowe oraz toksyny bakteryjne w przewlekłych chorobach zakaźnych, jak bruceloza czy gruźlica.
●  Inne czynniki – jak przyzwyczajenia, tradycje, nawyki żywieniowe czy też niesmaczne, nieapetyczne posiłki.

Prof. dr hab. med. Kazimierz Janicki

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować