Sztuka etycznego wpływu społecznego I

Sztuka wpływu społecznego kojarzona bywa z technikami manipulacji. W wyobraźni pojawiają się nam akwizytorzy, pukający do naszych drzwi z nową ofertą garnków, spoty wyborcze z kampanii żegnającej się właśnie z władzą ekipy czy szef, próbujący nakłonić nas do zostania po godzinach bez dodatkowego wynagrodzenia. Rozumowanie takie zakłada, iż wywieranie wpływu jest działaniem etycznie wątpliwym.
Warto jednak zauważyć, iż wpływ społeczny to nie tylko, a nawet – nie przede wszystkim – działania nastawione na realizację własnych celów kosztem osób temu wpływowi poddanych. Żyjąc w społeczeństwie, wśród ludzi, nieustannie wpływamy na innych oraz nieustannie jesteśmy poddawani wpływowi otoczenia. Mało tego, wzajemne wywieranie wpływu jest nieodłączną cechą wszelkich kontaktów międzyludzkich. Swoim zachowaniem wpływamy na naszą rodzinę, naszych przyjaciół, współpracowników, klientów, pana na parkingu i sprzedawczynię w sklepie. Sami też zachowujemy się mniej lub bardziej adekwatnie do wpływu, jakiemu jesteśmy poddani ze strony tych ludzi.
Wywieranie wpływu jest narzędziem, za pomocą którego możemy zarówno budować, jak i niszczyć. Przyjmuję jednak ryzykowne założenie, iż generalnie chcemy mieć pozytywny wpływ na innych ludzi. Nasza motywacja może wynikać z chęci rozwinięcia nowego interesu, pozyskania klientów, zawarcia przyjaźni, zmiany czyichś zachowań czy polepszenia relacji w przyjaźni czy w rodzinie. Chcąc kształtować naszą rzeczywistość w sposób skuteczny i zgodny z naszymi oczekiwaniami, musimy posługiwać się narzędziami wpływu w sposób świadomy.
Jak to jednak zrobić? Jak możemy w sposób skuteczny – i etyczny zarazem – wywierać wpływ na życie innych ludzi? Proponuję Wam trzystopniowy model efektywnego wpływu społecznego.
1. Zacznij od siebie (to, co widzą inni).
2. Zbuduj pozytywne relacje (to, co czują inni).
3. Powiedz, o Ci chodzi (to, co słyszą inni).
Poniżej przedstawiam konkretne techniki, przynależące do poszczególnych kategorii. Spisuję je z godną idealisty nadzieją, iż staną się dla kogoś inspiracją w budowaniu pozytywnego wpływu.

Kim jesteś i jak się zachowujesz – kluczem do sukcesu

1. Powstrzymuj się od krytycznych uwag, złośliwych docinków i mówienia niemiłych rzeczy z intencją sprawienia komuś przykrości czy poprawienia swojego samopoczucia. Pamiętaj o tym szczególnie wtedy, kiedy jesteś prowokowany lub zmęczony. W takich chwilach traktuj to jako ćwiczenie samokontroli i zdrowego dystansu. Pamiętaj, że swoim zachowaniem kształtujesz wzorce, którymi ludzie będą kierować się w stosunku do Ciebie. Stając się przykładem wygrywania wewnętrznych batalii z samym sobą, kierując się uczciwymi motywami działania, spoglądając na sytuację z perspektywy i kontrolując swoje impulsy, uczysz tego samego otaczających Cię ludzi.
2. Bądź cierpliwy w stosunku do innych. W sytuacjach stresowych nasz próg odporności na zachowania innych, odbiegające od naszych oczekiwań, maleje nieubłaganie i nasz brak cierpliwości wychodzi na jaw. Zdarza nam się mówić wtedy rzeczy, których wcale nie mieliśmy na myśli, lub wyolbrzymiamy negatywne aspekty sprawy, nieproporcjonalnie do ich rzeczywistych rozmiarów. Może się także zdarzyć, że ponurzy, porozumiewając się bardziej przez własną postawę czy mimikę, niż przez słowa, komunikujemy innym krytyczną ocenę i odrzucenie. Zachowania takie obciążają relacje i ranią uczucia osób, które ich doświadczają. Cierpliwość natomiast jest emocją, wymagającą naszej aktywności i otwartości. Nie należy jej mylić z obojętnością czy rezygnacją. Codzienne życie dostarcza nam wielu szans na ćwiczenie cierpliwości. Znajomy spóźniający się na spotkanie, pociąg odjeżdżający nam „przed nosem”, dziecko bombardujące nas pytaniami, podczas gdy marzymy o chwili spokoju po ciężkim dniu.
3. Dokonuj wyraźnego rozróżnienia między osobą a zachowaniem czy wynikami. Możemy nie pochwalać złego zachowania czy mizernych wyników. Pamiętajmy jednak najpierw zakomunikować swoją akceptację dla osoby i zbudować atmosferę otwartości i szacunku wobec siebie nawzajem, niezależnie od dokonywanych osądów. Dzięki temu motywujemy ludzi do zmiany i inspirujemy ich do większego wysiłku. Wyraźne rozróżnianie między osobą a jej zachowaniem i komunikowanie szacunku i akceptacji prowadzi naturalnie do wzrostu poczucia własnej wartości, będącego warunkiem koniecznym do efektywnego i kreatywnego działania.
4. Pomagaj bezinteresownie. Za każdym razem, gdy robimy coś bezinteresownie, nasze poczucie własnej wartości i szacunku do siebie wzrasta. To jednak również potężne narzędzie wpływu. Kształtując w otoczeniu normę bezinteresownej pomocy, pokazujemy innym istotność tej wartości i budujemy atmosferę serdeczności i współpracy.
5. Kieruj świadomie własnymi zachowaniami i bądź za nie odpowiedzialny. Jakże często to, co wiemy i to, co robimy to dwa odrębne światy. Zaniedbując połączenie między naszą wiedzą a naszym działaniem, reagujemy nieadekwatnie. Mało tego – w takiej sytuacji to nie my kierujemy naszymi reakcjami, lecz nasze reakcje kierują nami. Świadome kierowanie własnymi reakcjami oznacza wybór. Mając możliwość wyboru, przyjmujemy odpowiedzialność za nasze zachowania. Nie ma tu miejsca na obwinianie innych czy zrzucanie winy na okoliczności. Ucząc się wybierać mądrze, przestajemy być niewolnikami zewnętrznych uwarunkowań. Wolność ta dotyczy także naszej mocy decydowania o tym, kto i co będzie miało wpływ na nasze emocje, postawy i zachowanie.
6. Dotrzymuj danych obietnic. By działać skutecznie, musimy podejmować zobowiązania. Nigdy jednak nie obiecujmy niczego, z czego nie będziemy się mogli wywiązać. Kierując się swoją wiedzą i doświadczeniem, podejmujmy się zobowiązań, których jesteśmy w stanie dotrzymać. To fundamentalna kwestia w budowaniu wiary w siebie i obrazu siebie w oczach innych, jako osoby spójnej i godnej zaufania. Takie osoby łatwiej osiągają swoje cele, wpływając na innych ludzi.
7. Koncentruj się na tych aspektach rzeczywistości, na które masz wpływ. To, nad czym zawsze mamy kontrolę, to nasze nawyki myślenia i działania. Koncentracja na tym, na co mamy wpływ, oznacza jednocześnie skupienie na rozwiązaniu problemu czy osiągnięciu celu. Przykładowo, wielu z nas narzeka na bak możliwości rozwoju zawodowego, awansu, realizacji własnych pomysłów. Jednak niewielu decyduje się na przykład na przygotowanie i przedstawienie szefowi prezentacji, dotyczącej propozycji zmian, podpartej argumentami, które uwzględniają jego własne interesy, by miał on szansę przekonać się do nich. Nie mamy kontroli nad światem zewnętrznym, jednak możemy mieć na niego wpływ poprzez kontrolowanie własnych reakcji na zachodzące w nim zdarzenia.
8. Żyj z miłością do ludzi i świata. Ludzie są istotami wrażliwymi, wbrew pozorom – również ci, sprawiający wrażenie twardych i samowystarczalnych. Tacy są zazwyczaj szczególnie wrażliwi. Możemy wpływać na ludzi, komunikując im naszą troskę i bezwarunkową akceptację dla nich jako ludzi. Możemy budować swój sukces na manipulacji, bazując na naszej pozycji, symbolach statusu, osiągnięciach i znajomościach. Wszystko to jednak są czynniki zewnętrzne, które możemy łatwo stracić. Pożyczając sobie siłę z zewnątrz, budujemy własną słabość. Bazujmy więc na własnej, wewnętrznej sile, płynącej z miłości i akceptacji do otaczającej nas rzeczywistości.

mgr Michał Lewandowski, psycholog, trener biznesu i umiejętności osobistych; Firma Profesja Consulting (2008-01-16)

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować