Poród

Poród fizjologiczny jest aktem, podczas którego następuje urodzenie dziecka, łożyska i błon płodowych. Wymaga on skoordynowanych skurczów mięśnia macicy, które w ostatniej fazie porodu są wspomagane przez aktywną pracę tłoczni brzusznej. Przyczyny wystąpienia czynności porodowej zależą od wielu czynników, do których należy między innymi wewnątrzmaciczne dojrzewanie płodu, czynniki hormonalne i mechaniczne (rozciągnięcie mięśnia macicy przez dojrzewające dziecko).

Poród fizjologiczny

Najwcześniejszym zwiastunem zbliżającego się porodu jest obniżenie dna macicy następujące 2-3 tygodnie przed rozpoczęciem czynności porodowej. Dno macicy, które w końcu 9 miesiąca księżycowego ciąży znajduje się na poziomie łuków żebrowych, obniża się i znajduje się na tej wysokości, na jakiej było w końcu 8 jej miesiąca. Obniżenie to kobieta odczuwa wyraźnie w postaci łatwiejszego i lżejszego oddychania oraz mniejszego nacisku na żołądek. Objaw ten związany jest z wejściem główki płodu (zwłaszcza u pierwiastki) w obręb miednicy mniejszej.
W ostatnich dniach przed porodem występują nieregularne skurcze mięśnia macicy, które najczęściej nie są boleśnie odczuwane przez kobietę. Szyjka macicy w ostatnich tygodniach ciąży staje się bardziej miękka, podatna i rozciągliwa – „dojrzała”. Odejście krwistego śluzu z pochwy jest pierwszym widocznym znakiem rozpoczynającego się porodu, a spowodowane jest wydaleniem śluzowego czopu zamykającego szyjkę macicy.
Z objawów ogólnych zbliżającego się porodu należy wymienić parcie na pęcherz moczowy przez obniżającą się główkę płodu, nerwobóle wskutek ucisku, dotyczące najczęściej nerwu kulszowego i powtarzające się „ciągnące” bóle w okolicy krzyżowej. Krótko przed rozpoczęciem porodu kobieta odczuwa wyraźne osłabienie ruchów płodu.

Początek porodu

O rozpoczęciu porodu świadczą takie objawy, jak skurcze macicy (bóle), występujące regularnie co 10 minut i utrzymujące się ponad pół godziny, lub pęknięcie pęcherza płodowego z odejściem wód płodowych. W takich przypadkach kobieta ciężarna powinna zgłosić się do szpitala lub wezwać położną.

Poród dzielimy na trzy okresy:

I – od chwili rozpoczęcia czynności porodowej do pełnego rozwarcia szyjki macicy,
II – od momentu pełnego rozwarcia szyjki do urodzenia i odpępnienia noworodka,
III – od chwili odpępnienia do porodu łożyska i błon płodowych.
Dwie godziny następujące bezpośrednio po porodzie uważa się za IV okres.
Pierwszy okres, czyli czas rozwierania się szyjki macicy, u pierwiastek trwa przeciętnie ok. 12 godzin, a u wieloródek – ok. 8 godzin. Może on trwać jednak krócej niż jedna godzina lub dłużej niż 24 godziny w zależności od stanu organizmu kobiety, liczby przebytych porodów, efektywności skurczów mięśnia macicy, zdolności szyjki do rozwierania, wymiarów i położenia płodu.
Drugi okres – czas trwania tego okresu porodu nie powinien przekraczać 2 godzin. Zwykle trwa on od kilku do kilkudziesięciu minut, a zależy od ułożenia i rozmiarów płodu, regularności i siły skurczów macicy oraz, co jest bardzo ważne, od współpracy rodzącej. Istotne jest również porozumienie z położną pomagającą w prowadzeniu porodu, niemniej czynnikiem najważniejszym jest poczucie bezpieczeństwa, jakie każda rodząca powinna znajdować w sali porodowej. Przede wszystkim ważne jest jednak nastawienie rodzącej do opisywanego aktu, akceptacja związku, w którym poczęto dziecko, a także przygotowanie fizyczne, znajomość technik oddechu oraz pozycja odbywania porodu. Umożliwia to właściwe wykorzystanie wspomagającego działania tłoczni brzusznej w przesuwaniu się dziecka przez kanał rodny, jak również właściwą regenerację sił przez rodzącą w przerwach międzyskurczowych.
Trzeci okres – czas trwania tego okresu porodu zależy od szybkości odklejania się i wydalania łożyska i wynosi ok. 10 minut.

Poród zabiegowy

Określeniem tym posługujemy się wówczas, gdy normalny, fizjologiczny poród nie może się odbyć. Wskazaniami do takiego postępowania może być z jednej strony konieczność pomocy matce (np. w zaawansowanej chorobie serca), z drugiej zapewnienie dobrego stanu dziecku, które w naturalny sposób nie może się bezpiecznie urodzić.
Poród zabiegowy odbywa się drogami natury, ale z zastosowaniem specjalnych narzędzi położniczych, jak np. kleszcze, próżniociąg lub wziernik położniczy. Może także wymagać zastosowania odpowiednich manewrów w celu urodzenia dziecka (np. w położeniu podłużnym miednicowym). Decyzja o takim sposobie zakończenia ciąży musi być podjęta na podstawie określonych kryteriów, w odpowiednim czasie i przez doskonale wyszkolonego lekarza położnika.
Porody zabiegowe obecnie odbywają się rzadziej niż kilkadziesiąt lat temu, a jest to związane z częstszym wykonywaniem cięcia cesarskiego, które polega na urodzeniu dziecka przez otwarcie powłok jamy brzusznej i ściany macicy. Przyczyną takiego rozwiązania jest niemożność jego bezpiecznego urodzenia drogami naturalnymi. Cięcie cesarskie, dzięki postępowi, jaki dokonał się zarówno w sposobach znieczulenia, technice operacyjnej, jak i możliwości stosowania antybiotyków, obecnie jest oceniane jako bezpieczna metoda zakończenia ciąży. Często jest to jedyny, dający szansę na urodzenie zdrowego dziecka, jak również oszczędzający matkę sposób na posiadanie potomstwa.

Poród w znieczuleniu

Porodowi zawsze towarzyszył ból odczuwany przez rodzącą. Próby jego zwalczania były jednym z istotnych zadań położnictwa. Obecnie jesteśmy w stanie skutecznie go niwelować, stosując bezpieczne metody znieczulenia. Ciągłe znieczulenie zewnątrzoponowe jest uznane za bezpieczną metodę łagodzenia bólu porodowego, pozwala na poruszanie się kobiecie ciężarnej w czasie porodu, co ma istotne znaczenie w końcowym okresie, gdyż rodząca – odczuwając niebolesne skurcze mięśnia macicy – może kierować parciem. Korzyści płynące z takiego komfortowego porodu to uwolnienie kobiety i jej dziecka od stresu, często skrócenie czasu trwania porodu, mniejsze ryzyko urazów i infekcji.
W niektórych przypadkach patologicznych (jak np. w chorobach serca i naczyń krwionośnych) znieczulenie porodu jest szczególnie przydatne.

dr hab. Krzysztof Rytlewski, prof. dr hab. Zbigniew Zdebski

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować