Kolana koślawe

O koślawości kolan mówimy wtedy, gdy rozstęp między kostkami przyśrodkowymi goleni, przy zwartych i wyprostowanych kolanach, przekracza 5 cm. U prawidłowo zbudowanego człowieka stojącego na wyprostowanych nogach przyśrodkowe powierzchnie kolan oraz kostki przyśrodkowe powinny się stykać. Jeśli udo nie przechodzi prosto w goleń, lecz powstaje między nimi kąt ze szczytem zwróconym do wewnątrz, mówimy o kolanach koślawych. Kąt wyznaczany przez długą oś uda i goleni jest zmienny w ciągu życia.

Większość noworodków i niemowląt wykazuje typową szpotawość kolan, która trwa do 3 roku życia, aby stopniowo przejść w koślawość. Koślawość występująca u dzieci zmniejsza się ok. 6 roku życia, aby osiągnąć wartość ostateczną po zakończeniu wzrostu.

W wieku starczym często ponownie dochodzi do pewnej szpotawości, szczególnie u kobiet. Koślawość kolan u dzieci jest wynikiem przeciążenia kończyn dolnych w okresie szybkiego wzrostu ze słabym jeszcze w tym okresie aparatem mięśniowo-więzadłowym. Mogą być następstwem płaskostopia.

Zniekształcenie jest bardziej wyraźne w pozycji stojącej. W zaawansowanych zmianach chód jest niezgrabny i niepewny z powodu osłabienia więzadeł i niestabilności stawów; występuje szybsze męczenie.

Leczenie. Dziecko wykazujące skłonność do koślawości stawów kolanowych powinno nosić buciki zaopatrzone w obcasy Thomasa, unikać długiego stania, zwłaszcza w rozkroku i długich marszów. Dziecku należy dobierać takie zajęcia i ćwiczenia, które będą eliminowały działanie ciężaru ciała na stawy kolanowe, a jednocześnie zapewniały mu właściwy rozwój mięśni (pływanie, jazda na rowerze, gimnastyka przyrządowa). Dzieci z zaawansowaną koślawością powinny być leczone pod ścisłym nadzorem ortopedy.

Prof. dr hab. med. Tadeusz Niedźwiedzki