Karmienie sztuczne niemowlęcia

Najbardziej odpowiednią metodą żywienia niemowlęcia jest karmienie naturalne mlekiem matki przez pierwsze 6 miesięcy i kontynuowanie tego sposobu żywienia przez kolejne 6 miesięcy z uzupełnieniem diety według nowych, podanych poniżej zaleceń. Bywają jednak sytuacje, kiedy dziecko nie może być karmione piersią i zaczyna być żywione sztucznie preparatami z mleka modyfikowanego.
W opinii Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), żywienie mlekiem modyfikowanym zapewnia prawidłowy rozwój niemowlęcia. Mleko krowie nie jest odpowiednim produktem do żywienia niemowląt w pierwszym roku życia, ponieważ bardzo różni się składem od mleka kobiecego oraz mleka modyfikowanego – zarówno pod względem zawartości kazeiny, jak również białek serwatki. Kobiece mleko zawiera 30% kazeiny, a krowie – 82%. Zawartość białek serwatki wynosi w nich odpowiednio 70% i 18%. Mleko krowie, aby nadawało się do karmienia niemowląt, musi zostać poddane odpowiedniej obróbce. Najpierw obniża się poziom zawartego w nim białka, a następnie uzupełnia się je w laktozę lub inne węglowodany, białka serwatkowe, pełnowartościowe oleje roślinne, witaminy i pierwiastki śladowe (m.in. żelazo, wapń, jod, cynk) – tak, aby uzyskany produkt końcowy był możliwie najbardziej zbliżony do wzorca, jakim jest mleko matki. Stąd tak zmienione mleko krowie określa się mianem „mleka modyfikowanego”.
W 2007 roku wprowadzono w Polsce różniące się od dotychczasowych zalecenia odnośnie żywienia niemowląt. Główne zmiany dotyczą wieku, w którym do diety niemowlęcia wprowadza się gluten oraz żywność uzupełniającą (od 5 miesiąca życia), czyli warzywa, owoce, kaszki, kleiki bezglutenowe. Utrzymano natomiast zasadę podawania dziecku w pierwszym półroczu mleka początkowego, a w drugim półroczu – mleka następnego.
Na szczególną uwagę zasługuje problem wprowadzenia glutenu do diety dziecka. W dotychczas obowiązującym schemacie żywienia to białko zbożowe można było podawać niemowlęciu, które ukończyło 10. miesiąc życia. Przeprowadzone w wielu krajach tzw. badania retrospektywne dowodzą, że przedłużone co najmniej do końca pierwszego półrocza życia karmienie niemowlęcia wyłącznie piersią i stopniowe wprowadzanie do jego diety glutenu począwszy od 6 miesiąca, skutkuje spadkiem częstotliwości występowania choroby trzewnej (celiakii). Istotny jest termin „stopniowe”, przez który rozumie się wprowadzanie produktów zawierających gluten pojedynczo i obserwację, jak zareaguje na nie dziecko. Taki schemat wprowadzania glutenu do diety zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby trzewnej we wczesnym dzieciństwie oraz (prawdopodobnie) – w późniejszym okresie życia dziecka. Ponadto podkreśla się ochronną rolę karmienia piersią w zapobieganiu chorobie trzewnej.
Dzięki podawaniu mleka początkowego przez pierwsze 6 miesięcy życia zmniejsza się ilość białek, które otrzymuje niemowlę, oraz możliwa jest kontrola podaży tłuszczu. Decyzja odnośnie wieku, w którym do diety niemowlęcia wprowadza się mleko następne, należy do rodziców i lekarza pediatry. Ponadto uzależniona jest od tego, jak rozwija się dziecko, czy jest głodne po podaniu mleka początkowego, czy nie występuje u niego nadmierny przyrost wagi lub cechy otyłości.
Niemowlę, które jest karmione wyłącznie sztucznie, w pierwszych 4 miesiącach życia powinno otrzymywać tylko mleko początkowe. Wielkość porcji mleka zależy od łaknienia dziecka i indywidualnego zapotrzebowania. Wielkość i liczba posiłków zmienia się też w zależności od wieku dziecka, co przedstawiono poniżej:
– w 1. miesiącu – średnio 7 posiłków po 90-110 ml/porcję,
– w 2. miesiącu – 6 posiłków po 110-130 ml/porcję,
– w 3. miesiącu – 6 posiłków po 130 ml/porcję,
– w 4. miesiącu – 6 posiłków po 150 ml/porcję.
Jeśli niemowlę tego wymaga, w 5. miesiącu życia można zacząć stosować mleko następne, lub nadal podawać 4 posiłki z mleka początkowego. Należy wprowadzić też jeden posiłek, najlepiej w godzinach południowych, w postaci zupy lub przecieru jarzynowego (bez glutenu). Tłuszczem zawartym w zupie powinno być wysokiej jakości masło, oliwa z oliwek lub niskoerukowy olej rzepakowy. Objętość posiłku to około 180 ml.
W 6. miesiącu niemowlę powinno otrzymywać 5 posiłków. Do jego diety należy wprowadzić zupę z gotowanym mięsem (bez wywaru mięsnego) oraz jeden posiłek z mleka następnego z kleikiem (kaszą) glutenową. Objętość posiłku nadal powinna wynosić około 180 ml.
W 7. miesiącu również należy podawać niemowlęciu 5 posiłków, w tym mleko następne z kleikiem glutenowym oraz zupę, do której co drugi dzień należy dodawać połowę żółtka. Niemowlę powinno też codziennie otrzymywać mięso. W miejsce jednego posiłku mlecznego można wprowadzić deser mleczno-owocowy. Objętość posiłku powinna mieścić się w zakresie od 150 do 200 ml. Konsystencja zupy oraz deserów powinna być taka, by niemowlę uczyło się żuć. Dzięki temu uniknie krztuszenia się i trudności przy połykaniu pokarmów stałych w okresie wczesnego dzieciństwa.
Także w 8. miesiącu życia niemowlę otrzymuje 5 posiłków. Ich kompozycja jest podobna jak w 7 miesiącu, z tym, że należy podawać 2 posiłki z kleikiem (kaszką) glutenową. Jedną porcję kleiku niemowlę zjadać otrzymywać z mlekiem, a drugą – jako dodatek do zupy. Objętość posiłku to 180-200 ml.
W 9. miesiącu niemowlę nadal dostaje 5 posiłków, w tym jeden „lekki” w postaci owoców z biszkoptem lub soku owocowego – również z biszkoptem. Liczba posiłków zawierających gluten wzrasta do trzech. Do zupy codziennie można dodawać połowę żółtka. Objętość posiłku to około 200 ml.
W 10. miesiącu, w zależności od apetytu, dziecko może jeść 4-5 posiłków – wszystkie z zawartością kaszy lub kleiku glutenowego. „Nowością” jest niewielka ilość pieczywa oraz – podawane do obiadu – ziemniaki lub ryż. Porcja posiłku to około 220 ml.
W 11. i 12. miesiącu życia dziecko otrzymuje 4-5 posiłków. Do diety należy wprowadzić całe jajko (3-4 razy w tygodniu) oraz twarożek, kefir lub jogurt (kilka razy w tygodniu). Produkty nie powinny zawierać konserwantów i cechować się ograniczoną ilością cukru. Objętość posiłku to około 220 ml.
Nowy schemat sztucznego karmienia niemowlęcia jest zgodny ze stanem współczesnej wiedzy i ma na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia choroby trzewnej (celiakii), jak również zapobieżenie podawaniu dzieciom nadmiaru kalorii i białka. Dopuszczalne są modyfikacje ilościowe podawanych posiłków. Nie powinno być jednak dowolności, jeśli chodzi o wcześniejsze niż w 6. miesiącu wprowadzenie do diety niemowlęcia glutenu. Ponadto należy podkreślić, że nie jest wskazane podawanie dziecku nadmiaru węglowodanów złożonych w postaci większej ilości kaszki lub kleiku „żeby mleczko było gęściejsze” oraz dodawanie cukru do produktów mlecznych – dotyczy to zarówno mleka początkowego, jak i następnego. Wymienione działania sprzyjają bowiem występowaniu u niemowlęcia nadwagi, a w konsekwencji prowadzą do otyłości w późniejszym okresie życia.
lek. med. Grażyna Słodek, specjalista pediatrii (2008-06-09)

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować