Higiena rąk w szpitalu

Personel opiekujący się chorymi powinien mieć zdrową skórę i zdrowe, naturalne, krótko obcięte paznokcie. Opisywano przypadki zakażeń miejsca operowanego wywołane S. aureus i P. aeruginosa u chorych operowanych przez chirurgów ze zmianami chorobowymi skóry lub z grzybicą paznokci oraz zakażenia K.pneumoniae na neonatologicznym oddziale intensywnej terapii związane z kolonizacją zmienionych chorobowo paznokci u pielęgniarki.
Skóra rąk jest skolonizowana florą stałą i przejściową. Ogólna liczba bakterii kolonizujących ręce pracowników opieki zdrowotnej waha się od 10 000 do 100 000 CFU na 1 cm2. Florę stałą w większości stanowią Gram-dodatnie bakterie, głównie gronkowce koagulazo-ujemne.
Typ flory przejściowej zależy od poziomu mikrobiologicznego zanieczyszczenia środowiska, a także od rodzaju i czasu kontaktu ze skażoną powierzchnią lub zakażoną tkanką. Udowodniono, że w trakcie zwykłych czynności, np. mierzenia pulsu lub ciśnienia krwi, na ręce personelu mogą być przeniesione patogenne drobnoustroje w liczbie od 100 do 1000 CFU.
Wartość ta gwałtownie wzrasta w kontakcie z obszarem ciała intensywnie skolonizowanym (jama ustna, okolica odbytu) lub zakażonym (rana) oraz z wydzielinami i wydalinami pacjenta. Bakterie przejściowo kolonizujące skórę mogą być łatwo przeniesione na innych chorych lub na powierzchnie nieożywione, w tym sprzęt medyczny. Opisywano udział rąk personelu w transmisji między innymi pałeczek P. aeruginosa i K. pneumoniae, enterokoków, S. aureus, a także rotawirusów i RSV.
Prawidłowa higiena rąk personelu znacznie ogranicza ryzyko zakażeń szpitalnych. Wymaga jednak przestrzegania zasad takich jak: odpowiednie przygotowanie rąk do pracy, prawidłowa technika dekontaminacji i stosowanie zalecanej metody dekontaminacji we wszystkich sytuacjach, w których jest ona wymagana.
Personel opiekujący się chorymi powinien mieć zdrową skórę i zdrowe, naturalne, krótko obcięte paznokcie. Opisywano przypadki zakażeń miejsca operowanego wywołane S. aureus i P. aeruginosa u chorych operowanych przez chirurgów ze zmianami chorobowymi skóry lub z grzybicą paznokci oraz zakażenia K.pneumoniae na neonatologicznym oddziale intensywnej terapii związane z kolonizacją zmienionych chorobowo paznokci u pielęgniarki.
Długie, a zwłaszcza sztuczne paznokcie ułatwiają kolonizację większej liczbie bakterii, utrudniając tym samym skuteczną dekontaminację rąk.
Związane z tym ogniska zakażeń notowano zwłaszcza na neonatologicznych oddziałach intensywnej terapii, a czynnikami etiologicznymi były między innymi wielooporne pałeczki K. pneumoniae przenoszone przez osobę z personelu noszącą sztuczne paznokcie oraz P. aeruginosa, który był obecny na rękach pielęgniarek zarówno z długimi, jak i sztucznymi paznokciami.
U pacjentów hemodializowanych opisano przypadki zakażeń krwi, które miały związek z heparyną zanieczyszczoną szczepem S. marcescens kolonizującym sztuczne paznokcie osoby przygotowującej lek.
W obszarach zwiększonego ryzyka przed podjęciem pracy należy zdjąć biżuterię. Skóra pod pierścionkiem lub obrączką jest liczniej skolonizowana niż porównywalne obszary bez biżuterii, a także o wiele częściej występują na niej Gram-ujemne pałeczki i grzyby z rodzaju Candida.
Ponadto udowodniono, że kolonizacja m.in. szczepami Enterobacter, Klebsiella i Acinetobacter może utrzymywać się w tym miejscu przez kilka miesięcy. Noszenie zegarków lub bransoletek uniemożliwia prawidłową dekontaminacje nadgarstków.
Drobnoustroje obecne na skórze rąk mogą być usunięte w procesie mycia lub dezynfekcji. Mycie rąk wodą z mydłem usuwa mechanicznie drobnoustroje kolonizujące przejściowo powierzchnię skóry.
Prawidłowe postępowanie polega na wstępnym zwilżeniu dłoni wodą, nałożeniu mydła i dokładnym myciu wszystkich obszarów dłoni, w tym przestrzeni międzypalcowych i okolic okołopaznokciowych z pięciokrotnym przetarciem każdej powierzchni.
Po umyciu rąk i dokładnym spłukaniu mydła ręce powinny być osuszone ręcznikiem jednorazowym.
Nie stwierdzono różnic w jakości osuszania rąk ręcznikiem jednorazowym i suszarką, jednak stosowanie suszarek stwarza ryzyko ewentualnego rozsiewu drobnoustrojów z drobinkami wody i wydłuża czas osuszania.
W tradycyjnych kranach dopływ wody należy wyłączyć, używając jednorazowego ręcznika, ponieważ kontakt z kurkiem rąk po umyciu może prowadzić do ich ponownej kontaminacji.
Ponieważ mycie rąk nie redukuje drobnoustrojów do poziomu bezpiecznego dla pacjenta metodą zalecaną w warunkach szpitalnych jest dezynfekcja.
Dezynfekcja rąk z użyciem antyseptyków na bazie alkoholu lub mieszaniny alkoholi eliminuje florę przejściową (z wyjątkiem spor bakteryjnych), redukując jednocześnie florę stałą. Antyseptyk należy nałożyć na suche ręce, wypełniając dołek dłoni i taką techniką, jak przy myciu, dokładnie wcierać preparat aż do wyschnięcia.
Technika mycia i dezynfekcji rąk
Technika mycia i dezynfekcji rąk
Przed wykonaniem zabiegów inwazyjnych w warunkach aseptycznych konieczne jest uzyskanie wyższego poziomu redukcji drobnoustrojów.
Chirurgiczne mycie rąk obejmuje zazwyczaj 2–5-minutowe mycie dłoni i przedramion z czyszczeniem paznokci (tylko do pierwszego zabiegu) oraz dezynfekcję dłoni i przedramion w czasie zalecanym przez producenta zastosowanego antyseptyku.
Preparat należy nałożyć na suchą skórę w objętości umożliwiającej utrzymanie wilgotnych dłoni i przedramion przez wymagany czas dezynfekcji (najczęściej 1,5–3 minut). Przed założeniem rękawiczek ręce powinny być dokładnie osuszone.
W celu zminimalizowania występowania kontaktowych zapaleń skóry związanych z myciem lub dezynfekcją rąk konieczna jest odpowiednia pielęgnacja skóry z użyciem emulsji lub kremów do rąk.
 
Dodano: 2018-10-11

Fragment pochodzi z książki

P. Heczko, A. Pietrzyk, M. Wróblewska (red. nauk.), Mikrobiologia lekarska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2014

Książki


Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować