Jak pracować z dzieckiem dyslektycznym?

Dysleksja rozwojowa to specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu, którym nie towarzyszy obniżony poziom rozwoju intelektualnego. Przyczyną dysleksji mogą być zaburzenia spostrzegania: słuchowego, wzrokowego, ruchowego (funkcji percepcyjno-motorycznych); zaburzenia integracji poszczególnych funkcji (integracji funkcji percepcyjno-motorycznych); zaburzenia funkcji językowych; zaburzenia pamięci: wzrokowej, słuchowej, ruchowej; zaburzenia uwagi czy lateralizacji.
Trafna diagnoza przyczyn dysleksji stanowi punkt wyjścia do pracy, nastawionej na korekcję i kompensację zaburzeń determinujących trudności dziecka. Warto pamiętać, że skuteczność podejmowanych w tym obszarze działań zależna jest od efektywności współpracy z rodzicami pedagogów/psychologów i nauczycieli. Rodzice, znając mocne i słabe strony dziecka, jego zainteresowania i pasje, mogą opracować własne strategie pomocy w przezwyciężaniu problemów edukacyjnych.

Praktyczne wskazówki dla rodziców

1. Zadania mające na celu korekcję postrzegania wzrokowego:
– porównywanie obrazków – znajdowanie różnic,
– tworzenie wyrazów z nieuporządkowanych liter,
– wyodrębnianie słów z „rozsypanki” wyrazowej,
– wykorzystywanie komputera – zmiana czcionki na jednolitą (również pod względem koloru) w przygotowanym przez nas wcześniej tekście.
2. Zadania mające na celu korekcję postrzegania słuchowego:
– powtarzanie ze słuchu: zabawa w głuchy telefon,
– wymienianie na zmianę z dzieckiem wyrazów zaczynających się na wybraną głoskę,
– czytanie przez rodzica krótkich opowiadań, rymowanek – powtarzanie przez dziecko słyszanego wcześniej tekstu,
– szukanie jak największej ilości rymujących się par słów,
– wykorzystywanie dostępnych w księgarniach płyt/kaset z nagraniami lektur – dziecko może powtarzać (opowiadać) krótkie fragmenty (śledzenie tekstu podczas słuchania może stanowić kolejne ćwiczenie usprawniające tę funkcję.
3. Zadania mające na celu korekcję funkcji motorycznych:
– malowanie, rysowanie,
– tworzenie papierowych zabawek – wykorzystywanie sztuki „origami”,
– sklejanie modeli,
– obrysowywanie przez kalkę figur, postaci z bajek.
4. Wskazówki do pracy z dziećmi z zaburzeniami uwagi:
– pomoc dziecku w przygotowaniu miejsca do nauki: uporządkowanie biurka; wyeliminowanie bodźców, które mogą rozpraszać dziecko w trakcie wykonywania zadań edukacyjnych,
– pomoc dziecku w ustaleniu planu dnia – należy wyznaczyć czas na zabawę, naukę, itp.,
– wzbudzanie zainteresowania przyswajanym materiałem – znajdowanie dodatkowych źródeł wiedzy na dany temat, pogłębianie interesujących dziecko wątków.

Praca z dzieckiem z trudnościami w czytaniu – czytanie w parach

Czytanie wymaga regularnego ćwiczenia, dlatego ważne jest aby dziecko samo wybrało interesującą go lekturę.
Jeśli dziecko z trudem literuje, bądź ma trudności ze składaniem liter, należy odczytywać wyrazy płynnie, lekko je rozciągając (ćwiczenie nie powinno trwać zbyt długo – około 10-15minut).
Jeśli dziecko popełnia błędy, ale czyta samodzielnie, możliwa jest technika naprzemiennego czytania (to samo zdanie czyta najpierw dziecko a potem dorosły) lub czytania równoczesnego – w taki sposób, aby dziecko słyszało wyrazy, kiedy na nie patrzy.
Podczas czytania pomocne może okazać się stosowanie przez dziecko kolorowej linijki; przesuwanie jej pod kolejnymi wierszami tekstu może ułatwić koncentrację na odczytywanym w danym momencie fragmencie.
Wskazane jest poprawianie popełnianych przez dziecko błędów, gdyż mogą ulec utrwaleniu – należy to jednak robić to subtelnie!
Zdarza się, że dziecko potrafi rozpracować każde słowo, jednak nie ogarnia całości czytanego tekstu – dlatego warto omawiać przeczytaną treść, zachęcać do dyskusji – niech czytanie stanie się przyjemnością, nie trudną do pokonania przeszkodą!

Praca z dzieckiem z trudnościami w pisaniu

Warto pamiętać, że krótkie, ale systematyczne ćwiczenia mogą być bardziej skuteczne niż wielogodzinne wieczorne siedzenie.
W celu usprawnienia umiejętności pisania (zwłaszcza w kontekście ortografii) zaleca się pisanie z pamięci. W przypadku dzieci starszych – pisanie ze słuchu. W księgarniach dostępne są książeczki z gotowymi dyktandami o różnym stopniu trudności oraz odpowiednio opracowanymi ćwiczeniami, ułatwiającymi przyswajanie pisowni.
W ćwiczeniu poprawnej pisowni można wykorzystywać komputer. Przykładem może być tworzenie przez rodziców powiązanych logicznie ciągów wyrazowych – zadaniem dziecka jest wstawianie za pomocą spacji odstępów pomiędzy rozpoznanymi wyrazami (ćwiczenie usprawnia również umiejętność czytania).
Ćwiczenia można rozpocząć od sporządzenia listy słów, które zawierają określony rodzaj trudności (listę można sporządzić na podstawie zeszytu dziecka, ostatniej pracy pisemnej itp.); ich „oswajanie”, powinno angażować wiele zmysłów – wyrazy można przyswajać wzrokowo, dzielić na sylaby, głoski, litery, zapisywać w powietrzu. Następnym krokiem może być próba zapisania wyrazu z pamięci. Jeśli próba okaże się udana, należy powrócić do tego słowa po kilku minutach, godzinie, tygodniu, aby utrwalić pisownię. Można to robić w różnych sytuacjach: podczas zabawy, kolacji, tak by dziecko nie odczuwało nacisku, przyswajało wiedzę swobodnie.
Gdy dziecko nie będzie potrafiło odtworzyć przyswojonego wcześniej słowa, można zastosować „technikę podziału”, np. słowo „także” można zapamiętać jako „tak” i „że” lub „technikę uzupełniania”, polegającą na pomijaniu poszczególnych liter czy sylab: początkowo nie uwzględniamy liter lub sylab, które nie zawierają trudności, np.: „ta_że”. Kolejna ekspozycja umożliwia przypomnienie/zapamiętanie słowa, a pomijanie litery niesprawiającej trudności zwiększa szansę odgadnięcia i tym samym – zadowolenia dziecka.

Niezależne od rodzaju przejawianych trudności dyslektycznych wskazane jest:

– otoczenie dziecka atmosferą tolerancji i zrozumienia dla niezależnych od niego trudności,
– udzielenie wsparcia emocjonalnego poprzez zauważanie nawet niewielkich sukcesów, wysiłku i dodatkowej pracy, mającej na celu zwiększenie poprawności pisania czy czytania,
– kontynuowanie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych nakreślonych przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną,
– współpraca z nauczycielami: omawianie postępów i trudności dziecka.

Aktualizacja: 2017-01-10
Katarzyna Janaszek

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować